Νεκτάριος Φαρμάκης: “Το θέατρο είναι ένας χώρος δημιουργίας, ανερεύνησης του εαυτού και κάθαρσης”

“Το θέατρο μόνο στη συνθήκη της ζωντανής επικοινωνίας είναι παρόν και μπορεί να λειτουργήσει, όλες οι άλλες μορφές του, που λόγω πανδημίας βλέπουμε (π.χ. μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις και live streaming) είναι απλώς τέκνα της ανάγκης.”

Από πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε με την τέχνη; Ήδη από τα σχολικά μου χρόνια είχα καλλιτεχνικές ανησυχίες. Αρχικά ζωγράφιζα και μετά ασχολήθηκα με τη μουσική και το θέατρο. Συμμετείχα σε ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες. Αμφιταλαντευόμουν αν θα ασχοληθώ στη ζωή μου με τη ζωγραφική ή το θέατρο. Όταν τελείωνα το σχολείο όμως, σε ένα ταξίδι μου στην Αθήνα, είδα τον «Γυάλινο κόσμο» του Τενεσί Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Μαυρίκιου, στο θέατρο «Εμπρός». Ήταν μια μαγική παράσταση, που με καθόρισε και αποτέλεσε την αποφασιστική στιγμή για εμένα ώστε να καταλήξω με όλη μου την ψυχή ότι θέλω να γίνω ηθοποιός.

Φωτο: Πάτροκλος Σκαφίδας
Εθνικό θέατρο: αποψε αυτοσχεδιαζουμε σκηνοθεσια Δημήτρης Μαυρίκιος

Ποιον ηθοποιό-καλλιτέχνη θαυμάζετε; Δεν μπορώ να απαντήσω αναφέροντας μόνο έναν ηθοποιό-καλλιτέχνη. Από τους Έλληνες ξεχωρίζω τους Νίκο Καραθάνο, Λάζαρο Γεωργακόπουλο, Χρήστο Λούλη, από τους παλιότερους το Δημήτρη Καταλειφό, βεβαίως το Μηνά Χατζησάββα, το Βασίλη Διαμαντόπουλο κ.ά. Από τους ξένους ηθοποιούς-καλλιτέχνες με γοητεύουν οι Τζακ Νίκολσον, Άντονι Χόπκινς, Αλ Πατσίνο, Χιθ Λέτζερ, Τζόνι Ντεπ, Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, Κέβιν Σπέισι κι άλλοι πολλοί.

Φωτο: Πάτροκλος Σκαφίδας
Εθνικό θέατρο: αποψε αυτοσχεδιαζουμε σκηνοθεσια Δημήτρης Μαυρίκιος

Τι σημαίνουν οι λέξεις καριέρα-επιτυχία για εσάς; Καριέρα κι επιτυχία σημαίνει για μένα να μπορώ να εκφράζομαι και να εξελίσσομαι ως ηθοποιός μέσα από ρόλους και δουλειές που με ενδιαφέρουν και με ωθούν να ανακαλύψω τα όριά μου. Και βεβαίως να διακοινωνώ την τέχνη μου, γιατί τον τελευταίο έναν χρόνο λόγω της πανδημίας ζούμε μια κατάσταση επιστημονικής φαντασίας, με τα θέατρα κλειστά, την τέχνη γενικά στο περιθώριο και τους εαυτούς μας καθηλωμένους κι ανενεργούς. Ο πόθος όλων εμάς των καλλιτεχνών προς το παρόν είναι να τελειώσει αυτή η άσχημη περίοδος και να γυρίσουμε στις δουλειές μας και στην επικοινωνία μας με το κοινό. Το θέατρο μόνο στη συνθήκη της ζωντανής επικοινωνίας είναι παρόν και μπορεί να λειτουργήσει, όλες οι άλλες μορφές του, που λόγω πανδημίας βλέπουμε (π.χ. μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις και live streaming) είναι απλώς τέκνα της ανάγκης.

Καλλιτέχνης γεννιέται κανείς ή γίνεται; Σε κάθε άνθρωπο υπάρχουν έμφυτες κλίσεις και ταλέντα. Ωστόσο αν δεν τα καλλιεργήσει κανείς και αν δεν τα αναπτύξει, το ταλέντο από μόνο του μπορεί να μην αρκεί. Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που από ένστικτο ακολούθησα την κλίση μου. Δεν πιστεύω ότι θα ήμουν ευτυχισμένος αν η ζωή και οι καταστάσεις με είχαν οδηγήσει σε άλλους δρόμους.

Photo by Γιώργος Παχούντης

Ποια λέξη σάς εκφράζει ως καλλιτέχνη; Η ευαισθησία. Είμαι συναισθηματικό άτομο και μέσα από το συναίσθημα πλησιάζω και δουλεύω τους ρόλους. Είναι κάτι σαν κλειδί για μένα. Εξάλλου η ενσυναίσθηση, το να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, είναι αυτό που μας βοηθά γενικότερα στη ζωή, γιατί όσο καταλαβαίνουμε τους άλλους, κατανοούμε και τον ίδιο μας τον εαυτό και τις συνθήκες που ζούμε.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας ως καλλιτέχνη; Αληθινό, με την έννοια ότι με ενδιαφέρει πολύ η αλήθεια πάνω στη σκηνή, αλλά και στη ζωή γενικότερα. Είμαι ευτυχισμένος και γεμάτος όταν οι θεατές προσλαμβάνουν αυτή την αλήθεια και ταυτίζονται ή τοποθετούνται σε σχέση με το ρόλο. Κι αυτή είναι η ευλογία του θεάτρου, μέσα από την αλήθεια σου να είσαι και ο εαυτός σου, και ο ρόλος, και χιλιάδες εκδοχές αυτής της αλήθειας.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;Το ξέσπασμα της πανδημίας με βρήκε σε πρόβες, για την παράσταση Τζάσμιν του Γούντι Άλεν, διασκευή της Ελένης Ράντου και σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, στο θέατρο Διάνα, και στον Μικρό πρίγκιπα του Αντουάν ντε Σαιντ Εξιπερί, σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Κάρμεν Ρουγγέρη και μουσική Στέφανου Κορκολή, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Από τότε, ως γνωστόν, έχουμε μπει σε μια κατάσταση παύσης, εξαιρετικά επώδυνη για τους καλλιτέχνες, αλλά δεν παύουμε να ονειρευόμαστε την ημέρα που θα ανοίξου πάλι τα θέατρα και να προετοιμαζόμαστε για την επόμενη μέρα της καραντίνας. Συζητώ με τον δάσκαλό μου σκηνοθέτη Δημήτρη Μαυρίκιο για μια καινούργια συνεργασία, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.

Photo by Γιώργος Παχούντης

Πιστεύετε πως δίνονται ευκαιρίες στους νέους καλλιτέχνες να αναδείξουν το ταλέντο τους ή μήπως υπάρχει μια μόνιμη τάση ανακύκλωσης προσώπων και χαρακτήρων; Πιστεύω ότι δίνονται ευκαιρίες στους νέους καλλιτέχνες. Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει ανακατατάξεις στο θεατρικό σκηνικό, ανεβαίνουν πολλές δουλειές από νέους ανθρώπους, που συνήθως δημιουργούν καινούργιες θεατρικές ομάδες κτλ. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για υπερπροσφορά θεατρικών παραστάσεων, αλλά έτσι αναδεικνύεται το καινούργιο και διαμορφώνονται οι αυριανές θεατρικές δυνάμεις, και σε επίπεδο προσώπων και σε επίπεδο καλλιτεχνικών ρευμάτων. Αυτή τη στιγμή δεν ξέρουμε πώς θα είναι τα πράγματα μετά την πανδημία. Προσωπική μου άποψη είναι ότι ο κόσμος θα ξαναγυρίσει διψασμένος στις θεατρικές αίθουσες και θα υπάρχει πλήθος παραστάσεων.

Πώς θα σχολιάζατε όλες αυτές τις καταγγελίες που γίνονται τον τελευταίο καιρό για πρόσωπα του θεατρικού χώρου; Είναι σημαντικό για όλους αυτούς τους συναδέλφους, που έχουν υποστεί διάφορες μορφές βίας, το ότι βγαίνουν και το καταγγέλλουν. Είμαι απερίφραστα στο πλευρό τους. Καμία θέση εξουσίας δεν επιτρέπει τέτοιες συμπεριφορές στον θεατρικό χώρο, έναν χώρο μαγικό, όπου θα έπρεπε να κυριαρχεί η ενσυναίσθηση, η χαρά της δημιουργίας, η σύμπνοια απέναντι στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καλλιτέχνες. Εύχομαι αυτό να είναι ένα μάθημα για όλους μας και να οραματιστούμε ένα νέο θέατρο, όπου τέτοιες συμπεριφορές δεν θα είναι μόνο καταδικαστέες, αλλά και ανεφάρμοστες στην πράξη.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους αναγνώστες του polismagazino; Το θέατρο είναι ένας χώρος δημιουργίας, ανερεύνησης του εαυτού και κάθαρσης. Να διατηρήσουν λοιπόν οι αναγνώστες σας τα χαρακτηριστικά του ανήσυχου θεατή, μέσα στη δύσκολη συγκυρία που περνάμε, και να επιστρέψουν με ανανεωμένο ενδιαφέρον και προσδοκίες στις θεατρικές αίθουσες.