Κατερίνα Δουκάκη-Κουτσουρίδου: “Η ζωή μου, και του καθενός φαντάζομαι, είναι ένα κράμα πραγματικότητας και ονείρου”

Κυρία Δουκάκη, πείτε μας δυο λόγια για το βιβλίο σας «Στον κόσμο των ονείρων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πλέθρον.

Το βιβλίο μιλάει για τα όνειρα μας και πώς αυτά επηρεάζουν τις ζωές μας, είτε πραγματοποιούνται είτε μένουν για πάντα στον κόσμο των ονείρων. Οι κεντρικοί ήρωες είναι τρεις. Στο πρώτο μέρος η Μπιάνκα Αλταμούρα ζει τις τελευταίες της μέρες αναπολώντας τη ζωή της. Ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο μάς περιγράφει τους αγώνες της, τους έρωτές της, τα οράματα, τις διαψεύσεις της. Έχοντας ζήσει με τον Σαβέριο Αλταμούρα, απόγονο της Ελένης και του Φραντσέσκο Αλταμούρα, ψάχνει να βρει στοιχεία για το παρελθόν του. Διαβάζει το βιβλίο της Ρέας Γαλανάκη, Ελένη ή ο κανένας, και, συνεπαρμένη από την προσωπικότητα της Ελένης, γράφει γι’ αυτήν στο σημειωματάριο της. Ο σκοπός της είναι να παρακινήσει τον γιό της, Αλεσάντρο, να ψάξει γι’ αυτήν. Στο δεύτερο μέρος ο Αλεσάντρο ονειρεύεται ένα νησιώτικο σπίτι και, μόλις διαβάζει το κείμενο της μητέρας του, πηγαίνει στις Σπέτσες για να ανακαλύψει την ιστορία του. Ταυτόχρονα η Σοφία, στην Αθήνα, βλέπει το ίδιο όνειρο και, συνδυάζοντάς το με το σπίτι της Ελένης που έχει δει σε μια έκθεση ζωγραφικής, έρχεται κι αυτή στις Σπέτσες ψάχνοντας μια εξήγηση για το όνειρό της. Εκεί μπερδεύονται τα όνειρα και οι ζωές τους.

Τι σας έκανε να ασχοληθείτε και να γράψετε μία ιστορία, ορμώμενη από τη ζωή της ζωγράφου Ελένης Αλταμούρα;

Η γενιά μου ταυτίστηκε με το φεμινιστικό κίνημα. Όταν διάβασα το βιβλίο της Γαλανάκη κυριολεκτικά εξοργίστηκα. Η Ελένη αναγκάστηκε να ντυθεί άντρας για να σπουδάσει ζωγραφική στην Ιταλία. Απαρνήθηκε το φύλο της, τον ίδιο της τον εαυτό. Αναγνώρισα σ’ αυτήν κάθε μια από μας που ονειρεύτηκε, αλλά δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει τα όνειρά της μόνο και μόνο γιατί γεννήθηκε γυναίκα. Εκτός από αυτό με συνεπήρε ο έρωτας της. Πρώτα για τη ζωγραφική κι ύστερα για τον άντρα της. Αυτός ο έρωτας που μας κάνει ατρόμητους, ικανούς να τα βάλουμε με όλους και με όλα. Η Ελένη είναι μια γυναίκα που ξεπέρασε την εποχή της και ίσως ξεπερνά ακόμα και τη δικιά μας εποχή.

Το βιβλίο σας είναι ένα κράμα μυθοπλασίας και ιστορίας. Πόσο εύκολα συνδυάζονται αυτά τα δύο;

Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι πάντα εύκολο. Φίλη, που διάβασε το βιβλίο πριν εκδοθεί, παρατήρησε ότι δεν είναι εμφανές ότι οι ήρωες είναι φανταστικοί. Ότι δεν είναι πραγματικοί απόγονοι της Ελένης. Το πρόβλημα αυτό λύθηκε με το σημείωμα του προλόγου. Η άλλη δυσκολία παρουσιάζεται όταν αποφασίζεις ότι οι ήρωές σου θα ζουν στο τώρα. Πρέπει να βρεις τον τρόπο να ξεφύγεις από το χρόνο και να γυρίσεις πίσω στην εποχή που θέλεις να περιγράψεις, εντάσσοντάς τα ιστορικά στοιχεία στις ζωές τους. Στο πρώτο μέρος περιγράφονται βασικά γεγονότα που συνέβησαν στην Ιταλία και στην Ελλάδα τη δεκαετία 1968-1978, μέσα από τις αναμνήσεις της Μπιάνκα που ήταν στέλεχος του κομμουνιστικού κόμματος της Ιταλίας. Στο δεύτερο μέρος τα ιστορικά στοιχεία περιορίζονται στην περιγραφή της ζωής της Ελένης όπως τη φαντάστηκε η Μπιάνκα και την κατέγραψε στο σημειωματάριό της. Αναφέρονται κυρίως στην Ελλάδα, στην περίοδο 1940-1950, αλλά και στην Ιταλία της ίδιας χρονικής περιόδου.

Στον κόσμο των ονείρων ή της πραγματικότητας; Πού προτιμάτε να ζείτε;

Η ζωή μου, και του καθενός φαντάζομαι, είναι ένα κράμα πραγματικότητας και ονείρου. Έτσι κι αλλιώς τα τελευταία χρόνια ακούγονται πολλές επιστημονικές απόψεις που αμφισβητούν την πραγματικότητα του κόσμου μας όπως τον ζούμε στην καθημερινότητά μας. Ας μη σταθούμε όμως εκεί γιατί είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση. Προσωπικά, ονειρεύομαι πολύ. Τις περισσότερες φορές βέβαια διαψεύδομαι αλλά δεν εγκαταλείπω το όνειρο. Το κουβαλώ μαζί μου τις ώρες που  κάνω τις δουλειές μου, μελετώ με τις εγγόνες μου, γράφω ή διαβάζω. Κάποιες φορές οι δυο κόσμοι μπλέκονται μεταξύ τους. Τότε ζούμε τις πιο αληθινές στιγμές  μας.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Πιστεύετε πως σας έχουν επηρεάσει στον τρόπο γραφής σας;

Διαβάζω σύγχρονη λογοτεχνία αλλά πάντα επιστρέφω στους παλιότερους: Ντοστογιέφσκι και Τσέχωφ από τους Ρώσους, Τόμας Μαν, Κάφκα, Έσε και Καμύ από τους Ευρωπαίους, Μάρκες και Σαραμάγκου από τους Λατινοαμερικανούς. Το καλοκαίρι διάβασα μια συλλογή διηγημάτων του Τσέχωφ και ειλικρινά έμεινα έκπληκτη από τον τρόπο που χειρίζεται τους χαρακτήρες σ’ αυτά τα μικρά κείμενα, από το χιούμορ και τη φρεσκάδα της γραφής του. Από τους Έλληνες μ’ έχουν επηρεάσει πολύ ο Λουντέμης, από τα παιδικά μας χρόνια, και ο Καζαντζάκης και ο Τσίρκας από τα μετέπειτα. Τελευταία διαβάζω διηγήματα του Παπαδιαμάντη και λυπάμαι πολύ που δεν μπορούν να τα απολαύσουν τα νέα παιδιά επειδή δυσκολεύονται με τη γλώσσα του. Δυστυχώς όμως, αν αλλάξεις τη γλώσσα στον Παπαδιαμάντη, θα έχεις διαγράψει ένα μεγάλο μέρος της αξίας των κειμένων του.

Επόμενα συγγραφικά βήματα;

Πάντα ήθελα να γράψω κάτι για την πατρίδα μου, τη Λέσβο. Για τον τρόπο ζωής και την ιδιοσυγκρασία των Μυτιληνιών καθώς και για την ιστορία του νησιού, ιδωμένη μέσα από ανθρώπινους χαρακτήρες βέβαια. Τώρα δουλεύω, λοιπόν, πάνω σε μια συλλογή κειμένων που αφορούν το νησί: άλλα είναι διηγήματα, άλλα μοιάζουν με χρονογραφήματα ιστορικών γεγονότων, άλλα είναι σάτιρες, άλλα απλώς στιγμές. Κάποια από αυτά έχουν συμβεί αλλά παρουσιάζονται παραλλαγμένα. Άλλα πάλι είναι καθαρή μυθοπλασία. Όλα είναι μικρά σε έκταση και θα συνοδεύονται από φωτογραφίες ή σκίτσα σχετικά με τους ήρωές τους και τους τόπους που αναφέρονται σ’ αυτά. Ελπίζω κι αυτό το όνειρο να γίνει πραγματικότητα.

Κατερίνα Δουκάκη-Κουτσουρίδου
Στον κόσμο των ονείρων
Τιμή: 11.70 ευρώ, Σελίδες: 217
ISBN: 978-960-3483-88-5
Σχέδιο εξωφύλλου: Μαρία Δουκάκη
Εκδόσεις Πλέθρον

Κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πλέθρον το μυθιστόρημα της Κατερίνας Δουκάκη-Κουτσουρίδου «Στον κόσμο των ονείρων».
Είναι δυνατόν δυο άνθρωποι που δεν έχουν γνωριστεί ποτέ, ούτε καν γνωρίζουν ο ένας την ύπαρξη του άλλου, να βλέπουν το ίδιο όνειρο κάτω από το σεντόνι τους; Θα βρεθούν ποτέ μαζί σ΄ αυτόν τον κόσμο ή στον κόσμο των ονείρων; 
Η Ελένη Μπούκουρα, η πρώτη Ελληνίδα ζωγράφος, γεννήθηκε στις Σπέτσες το 1821 και ντύθηκε άντρας για να σπουδάσει ζωγραφική στην Ιταλία. Εκεί παντρεύτηκε τον Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα, διάσημο ζωγράφο και ακτιβιστή, και γέννησε τρία παιδιά. Πέθανε στις Σπέτσες, ξεχασμένη, χαμένη μέσα στις δεισιδαιμονίες και στην τρέλα του μυαλού.
Η Μπιάνκα, αρχιτέκτονας, και ο γιος της ο Αλεσάντρο, αστροφυσικός, μένουν στη Νάπολη. Η Σοφία είναι ζωγράφος και μένει στην Αθήνα. Και οι τρεις ονειρεύονται το σπίτι της Ελένης στις Σπέτσες όπως το ζωγράφισε ο μικρότερος γιος της, ο Αλέξανδρος. Ως φανταστικοί απόγονοι της, μπλεγμένοι μέσα στο δίχτυ του ίδιου ονείρου, ξετυλίγουν τις ιδέες τους, τα οράματά τους, τους αγώνες τους, τις ελπίδες τους, τους έρωτές τους. Πολιτική, επιστήμη και τέχνη πρωταγωνιστούν στις ζωές τους. Η Μπιάνκα πεθαίνει και ο Αλεσάντρο, οδηγημένος από τα γραφτά της μητέρας του, ξεκινά ν’ αναζητήσει την ιστορία του. Κάπου εκεί θα συναντήσει τη Σοφία που, αγνοώντας τη σχέση της με όλα αυτά, έχει αφεθεί να την παρασύρει όνειρο.

Βιογραφικό

Η Κατερίνα Δουκάκη-Κουτσουρίδου γεννήθηκε στη Μυτιλήνη. Τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια τα πέρασε παίζοντας στις αλάνες της πόλης και ποδηλατώντας δίπλα στη θάλασσα. Μεγάλες αγάπες: το πιάνο, τα μαθηματικά, τα σκυλιά και τα εξωσχολικά βιβλία. Διάβαζε τα πάντα, από «Μικρό Σερίφη» μέχρι το «Ζαν Κριστόφ» του Ρομαίν Ρολάν. Στα δεκαοκτώ τη βρήκε η Φυσική στο μεγάλο αμφιθέατρο της Σίνα. Εργαστήρια, αγώνες, καταλήψεις, πολιτικά περιοδικά. Ταυτόχρονα ωδείο, πολύωρη μελέτη στο πιάνο, εξετάσεις.
Μια ζωή στο δίλημμα «Μουσική ή Φυσική;» Πότε νικούσε η Μουσική και πότε η Φυσική έπαιρνε κεφάλι. Δέκα χρόνια δασκάλα πιάνου στο ωδείο. Στα τριάντα πρώτος διορισμός, ως φυσικός, στα Λαγκάδια Αρκαδίας. Εικοσιεννιά χρόνια στο δημόσιο σχολείο, τη μια πόλεμος, την άλλη ειρήνη. Είκοσι χρόνια στην πολιτική, τη μια πόλεμος, την άλλη ειρήνη. Και στο τέλος ανάπαυλα και αναστοχασμός. Ο αναστοχασμός έγινε γραφή. Και η γραφή έγινε βιβλίο, για όλους αυτούς που ονειρεύτηκαν πολύ.

Εκδόσεις Πλέθρον
Μασσαλίας 20Α, 10680 Αθήνα, τηλ. 2103645057
plethronbooks.gr, [email protected]