Γράφει ο Τραϊκούδης Χρήστος. Οικονομολόγος, προϊστάμενος εμπορικού τμήματος Α’ υλών εταιρείας ανακύκλωσης, Msc in politics & economics in S.E and Eastern Europe, UoM
Εισαγωγή
Οι αιωρούμενοι ρύποι, και ειδικότερα τα pm10 (σωματίδια με διάμετρο μικρότερη των 10 μικρομέτρων), αποτελούν έναν από τους βασικούς ρύπους που επηρεάζουν την ποιότητα του αέρα και τη δημόσια υγεία στις ελληνικές μεγαλουπόλεις. Στη Θεσσαλονίκη π.χ, μια πόλη με ιδιαίτερα πυκνή δόμηση, η ατμοσφαιρική ρύπανση παραμένει ένα χρόνιο πρόβλημα. Στο πλαίσιο αυτό, η ηλεκτροκίνηση προβάλλει ως μία από τις σύγχρονες και απαραίτητες λύσεις για τον περιορισμό των εκπομπών pm10. Στην νέα οδηγία EURO 7 η Ε.Ε εξετάζει σοβαρά το ζήτημα της μείωσης των pm10 και ήδη αρκετές εταιρείες σχετικές με την αυτοκινητοβιομηχανία θα κάνουν περισσότερες επενδύσεις ώστε να παράγουν μέρη αυτοκινήτων με μικρότερο αποτύπωμα σε pm10. Βέβαια στη χώρα μας υφίστανται καταστάσεις όπου δε συμβάλλουν στη μείωση τους και πρέπει να βρεθούν λύσεις παρά το προβληματικό αστικό περιβάλλον.
Ηλεκτροκίνηση και Ρύπανση: Οφέλη και Όρια
Η ηλεκτροκίνηση, με την αντικατάσταση οχημάτων τα οποία φέρουν συμβατικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης, επιφέρει:
- Μηδενικές εκπομπές από τις εξατμίσεις.
- Μείωση των οξειδίων του αζώτου (NOx), που συμβάλλουν στην δευτερογενή παραγωγή σωματιδίων.
- Λιγότερη φθορά στα φρένα, χάρη στην αναγεννητική πέδηση.
Ωστόσο, τα pm10 δεν εξαλείφονται στον βαθμό που θα ήταν ευκταίος, καθώς:
- Η φθορά ελαστικών και οδοστρώματος υφίσταται και μάλιστα λόγω μη συχνής συντήρησης του οδοστρώματος 365/χρόνο η φθορά είναι μεγαλύτερη από τη κανονική με δυσμενείς και οικονομικές συνέπειες διότι τα ελαστικά είναι μόνον εισαγόμενα.
- Τα ηλεκτρικά οχήματα έχουν μεγαλύτερο βάρος, επιβαρύνοντας κάποιες πηγές σωματιδίων. Οι αναταράξεις από τις λακκούβες καθώς και από καθιζήσεις του οδοστρώματος κυρίως κοντά σε φανάρια και διαβάσεις εντείνουν το πρόβλημα
- Το μείγμα ηλεκτροπαραγωγής επηρεάζει τη συνολική καθαρότητα της λύσης. Χρειάζονται περισσότερες ΑΠΕ για τη φόρτιση των οχημάτων (π.χ πάρκινγκ με στέγες από φωτοβολταϊκά πάνελ).
Αστικό Τοπίο και Ατμοσφαιρική Ρύπανση στη Θεσσαλονίκη
Η δομή της Θεσσαλονίκης π.χ εντείνει το πρόβλημα:
- Πυκνή δόμηση και έλλειψη φυσικού αερισμού περιορίζουν τη διάχυση των ρύπων. (ας είναι καλά κάποιες μέρες ο Βαρδάρης άνεμος)
- Στενοί δρόμοι και όχι καλά συντηρημένο οδικό δίκτυο ενισχύουν τη συμφόρηση καθώς και τις ζημιές στα κινούμενα μέρη των αυτοκινήτων (αυτά τα τέλη κυκλοφορίας πόσο ανταποδοτικό χαρακτήρα έχουν άραγε;).
- Μηδαμινό πράσινο και περιορισμένοι ανοιχτοί χώροι περιορίζουν φυσικά φίλτρα pm10 και καυσαερίων από εξατμίσεις.
- Υψηλή εξάρτηση από Ι.Χ με κινητήρες εσωτερικής καύσης, ταξί όχι ηλεκτροκίνητα και ρυπογόνα μέσα θέρμανσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ηλεκτροκίνηση από μόνη της δεν επαρκεί για να λύσει το πρόβλημα σε πολύ μεγάλο βαθμό αλλά τουλάχιστον μπορεί να το περιορίσει και αυτό είναι ένα όφελος.
Μία αναγκαία ολοκληρωμένη προσέγγιση για καθαρότερες πόλεις
Για ουσιαστική μείωση των pm10 απαιτείται ένας συνδυασμός μέτρων, ο οποίος μπορεί να επιτευχθεί και με τη συνέργεια πολλών επιστημών μαζί:
- Διεύρυνση της ηλεκτροκίνησης (δημόσια μέσα, ταξί, στόλοι delivery, στόχευση σε όσους κινούνται εντός αστικού ιστού).
- Αναβάθμιση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και ενίσχυση μικροκινητικότητας.
- Αναπλάσεις με πράσινους χώρους και διαδρόμους αερισμού.
- Αστικός σχεδιασμός με ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή.
- Κίνητρα για καθαρότερη θέρμανση (π.χ. φυσικό αέριο, αντλίες θερμότητας).
- Ψηφιακή παρακολούθηση ρύπανσης και περιβαλλοντική ενημέρωση των πολιτών.
- Προγράμματα leasing επιδοτούμενα σε χρήστες αυτοκινήτων οι οποίοι αποδεδειγμένα κινούνται εντός αστικού ιστού επειδή εργάζονται ή και διαμένουν εντός αυτου, ώστε να χρησιμοποιούν ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα.
- Πάρκινγκ ηλεκτροκίνητων οχημάτων με στέγες από φωτοβολταϊκά και mini ηλεκτροκίνητα λεωφορεία τα οποία θα μεταφέρουν τους εργαζόμενους ή επισκέπτες σε διάφορα σημεία στο κέντρο από αυτά.
- Διανοίξεις νέων δρόμων
- Συντήρηση οδικού δικτύου 365μέρες/χρόνο ώστε να μην υπάρχει καμία λακκούβα, κανένα μπάλωμα και καμία καθίζηση εντός αστικού ιστού όπου υπάρχει μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση και κίνηση.
*σημ: να μην παραλείψουμε και τις υποδομές που πρέπει να γίνουν ώστε να προωθηθεί η ανακύκλωση στην πηγή οπού και σε αυτό το κομμάτι είμαστε πάρα πολύ πίσω σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε, εφόσον αναφερόμαστε σε καθαρότερο περιβάλλον συνολικά.
Η ηλεκτροκίνηση είναι αναμφισβήτητα ένα πολύτιμο εργαλείο για τη μείωση των pm10 συμβάλλοντας σε ένα καθαρότερο περιβάλλον. H επιτυχία της εξαρτάται όμως από τη συνολική στρατηγική. Σε μια πόλη όπως η Θεσσαλονίκη, με προβληματική πολεοδομική κληρονομιά, η στροφή προς την καθαρή κινητικότητα πρέπει να πλαισιώνεται από δομικές παρεμβάσεις, αστική αναδιάρθρωση και περιβαλλοντική εκπαίδευση.
