Βαρβάρα Δουμανίδου: “Νιώθω πολύ βαθιά την απόγνωση των ελεύθερων πολιορκημένων του Μεσολογγίου μέσα από τους στίχους του Διονύσιου Σολωμού”

Συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και εμείς αναπολούμε τον ιστορικό τούτο αγώνα μέσα από τους ήρωες και τις ηρωίδες της εποχής.

Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και πως τα εξωτερικεύετε στον πολιτιστικό χώρο που δραστηριοποιείστε; Κάθε αγώνας που δίνεται από λαούς όπου βρίσκονται υπό κατοχή, είναι αγώνας δίκαιος και συνεπώς τα συναισθήματα που ξεπηδούν από μια τέτοια επέτειο είναι πολλά και διαφορετικά. Η ευγνωμοσύνη για την εξέγερση του Ελληνικού λαού έπειτα από αιώνες υποδούλωσης και τη δημιουργία ενός νέου ανεξάρτητου κράτους είναι προφανής. Ανεξάρτητα από τα πολιτικά παιχνίδια και τις σκοπιμότητες που γέννησε αυτή η επανάσταση, το όφελος της Ελλάδας είναι ξεκάθαρο. Και δεν μπορούμε παρά να είμαστε ευγνώμονες.
Μελετώντας το έργο του ποιητή Διονύσιου Σολωμού Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, ένιωσα τη βαθιά ανάγκη να επικοινωνήσω πρώτα με τους μαθητές μου κι έπειτα με τον υπόλοιπο κόσμο τις εικόνες που τόσο έντονα σκιαγραφούνται στις δύσκολες στιγμές που έζησαν οι πρόγονοι μας. Έτσι λοιπόν με τα θεατρικά μου εργαστήρια, αλλά και με τα θεατρικά τμήματα της ΧΑΝΘ και του Ωδείου Βορείου Ελλάδος όπου διδάσκω, δημιουργήσαμε ένα βίντεο με τις γνωστές δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε εν μέσω καραντίνας. 57 συμμετέχοντες έφτιαξαν μια αλυσίδα λέξεων, μια νοερή σκυταλοδρομία με ένα κλαδί ελιάς, απαγγέλοντας τους στίχους του ποιητή και κοινωνώντας την τραγική πραγματικότητα της ζωής των ανθρώπων που βίωσαν την ανελέητη κατοχή της χώρας μας, από την Οθωμανική αυτοκρατορία.

Επηρέασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821 την έκβαση και την πορεία του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού; Η προσπάθεια των Ελλήνων να αποδείξουν στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη που επιθυμούσαν σταθερότητα στην περιοχή, πως η χώρα είχε υποδουλωθεί παράνομα και πως η ελληνική επανάσταση ήταν απόλυτα νόμιμη φαντάζομαι πως ήταν δύσκολη. Η σκληρότητα της τουρκικής κατοχής και η μαρτυρική καθημερινότητα του ελληνικού λαού μέσα από την πείνα και τις κακουχίες δημιούργησαν ένα κύμα συμπάθειας και ένα ρεύμα φιλελληνισμού σε ολόκληρο τον κόσμο. Από τα ποιήματα του Βίκτωρος Ουγκώ και του Λόρδου Μπάϋρον μέχρι τον περίφημο πίνακα του Ντελακρουά ‘’Η σφαγή της Χίου’’ είναι ξεκάθαρο πως ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός ευαισθητοποιείται στη σπουδαία επαναστατική κίνηση της Ελλάδας. Και γεωπολιτικά είναι σημαντικό το γεγονός πως η Ελλάδα παρέμεινε στη Δύση και είμαστε πια αναπόσπαστο μέρος της Ευρωπαϊκής κουλτούρας.

Με ποιο συμβάν από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ταυτίζεστε ψυχικά και ποια συναισθήματα σας διακατέχουν; Νιώθω πολύ βαθιά την απόγνωση των ελεύθερων πολιορκημένων του Μεσολογγίου που από τους στίχους ποιήματός του, ο Διονύσιος Σολωμός περιγράφει μέσα από τις εποχές με τα φωτεινότερα και σκουρότερα χρώματα, τη δυστυχία των ανθρώπων εκείνων που επί 12 μήνες πάλευαν ενάντια στους Τούρκους βιώνοντας την πείνα, τις κακουχίες, την εξαθλίωση, το θάνατο. Η ποιητική εκδοχή της προσμονής του θανάτου, που τόσο γλαφυρά περιγράφει με τρομακτικές εικόνες ο ποιητής, σε συνάρτηση με την ενσυναίσθησή μου, μου δημιουργεί τόσο δυνατά συναισθήματα που με φέρνει αντιμέτωπη με τη ρεαλιστική εκδοχή ενός πολέμου, που εμείς ως γενιά είχαμε την τύχη να μη γνωρίσουμε.

Με ποιον ήρωα ή ηρωίδα της Ελληνικής επανάστασης θα θελατε να συνομιλήσετε ή και να ενσαρκώσετε σε ρόλο στο θέατρο και γιατί; Οι περισσότεροι (αν όχι όλοι) οι ήρωες της Ελληνικής επανάστασης ήταν τραγικές φιγούρες σε έναν σκληρό και ανελέητο πόλεμο. Ως ηθοποιός και σκηνοθέτις, συνομιλώ με τους ρόλους που υποδύομαι κάθε φορά που καταπιάνομαι με κάποιον ήρωα κάποιου θεατρικού έργου. Ασφαλώς όταν πρόκειται για ιστορικά πρόσωπα μια τέτοιου είδους συνομιλία, με τον χαρακτήρα και τη ζωή ενός επαναστάτη πριν και μετά την επανάσταση (που όλοι γνωρίζουμε πως κατέληξαν) νομίζω πως θα είναι εξαιρετικά επώδυνη. Προφανώς ενδιαφέρουσα αλλά συγχρόνως τραγική και αποκαρδιωτική. Θα ήθελα πολύ να βρίσκομαι στην απόφαση της δημιουργίας της Φιλικής Εταιρείας. Στη σύγκλητο του Μαυρομιχάλη, στη ναυμαχία του Ναυαρίνου, στην έξοδο του Μεσολογγίου, στην πλώρη της Μπουμπουλίνας, στην άλωση της Τριπολιτσάς με τον γέρο του Μωριά, στις μικρές και μεγάλες εστίες του επαναστατικού αναβρασμού σε κάθε σημείο της Ελλάδας. Αν επέλεγα κάποιον ήρωα να υποδυθώ μέσα σε αυτό το φρικτό τοπίο πολέμου και κατοχής, θα ήταν σίγουρα η φτωχή μάνα που ζηλεύει το πουλί που παίρνει σπυρί, μέσα στην ανελέητη άνοιξη που τόσο βάναυσα περιγράφει ο Ποιητής.

Θα συμμετέχετε ως καλλιτέχνης, σε κάποια πολιτιστική δράση για την Ελληνική Επανάσταση του 1821; Δεν υπάρχει κάποιο πλάνο ή κάποια εκδήλωση σε εθνικό ή τοπικό πλαίσιο όπου θα πάρω μέρος εγώ και το Θέατρο του Αλλοτε μέχρι στιγμής. Με τους μαθητές των θεατρικών εργαστηρίων, πραγματοποιούμε διάφορες εργασίες εμπνευσμένες από την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης, όπως το βίντεο που παρουσιάσαμε στις 10 Απριλίου με το ποίημα Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, του Διονύσιου Σολωμού. Η θεατρική πραγματικότητα τον καιρό του Κορωνοϊου βέβαια δεν μας αφήνει πολλές επιλογές. Είναι βέβαιο όμως, πως ως καλλιτέχνες δεν υπάρχει περίπτωση να μη νιώσουμε την ανάγκη να εκφράσουμε τη δημιουργικότητα μας εμπνευσμένοι από την πιο σπουδαία μάχη των προγόνων μας. Να μας περιμένετε…