Τζίνα Ψάρρη: “Αν κοιτάξεις κατάματα τον εαυτό σου, πράγμα που αναπόφευκτα γίνεται γράφοντας, με τον ίδιο τρόπο θα κοιτάξεις αναγκαστικά και τη ζωή”

“Σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Υδροπλάνο» το νέο μου βιβλίο για το οποίο ανυπομονώ, αφού είναι το πλέον συγκινησιακά φορτισμένο απ’ όλα όσα προηγήθηκαν και βασίζεται σε αληθινή ιστορία.”

Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε; Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου σκάρωνα ιστορίες και είχα τη συνήθεια ν’ αποτυπώνω σκέψεις σε όποιο χαρτί έπεφτε στα χέρια μου. Σκέψεις και χαρτιά, τα κλείδωνα σε συρτάρια – κυριολεκτικά και μεταφορικά – ώσπου κάποτε αποφάσισα να γράψω συστηματικά και να δώσω τη μορφή βιβλίου στις σκέψεις μου. Με την έπαρση του μυημένου – έλεγα – αναγνώστη, τα απέρριπτα ως ασήμαντα. Έπιανα την ιστορία, την άφηνα, κρατούσα μερικά χειρόγραφα, πετούσα τα περισσότερα, η ζωή με πήγαινε σε άλλους δρόμους, επανερχόμουν με πείσμα. Πριν έξι χρόνια ωστόσο, η ανάγκη να συνθέσω από την αρχή ό,τι είχα διασώσει, έγινε επιτακτική. Άρα, γράφω από τα γυμνασιακά μου χρόνια, συστηματικά από το 2007 και η διαδικασία συγγραφής του πρώτου μου βιβλίου ολοκληρώθηκε μετά από σχεδόν οκτώ χρόνια.

Ποια λέξη σας εκφράζει ως συγγραφέα; Δύσκολο θεωρώ ν’ απαντηθεί η ερώτηση με μία μόνο λέξη. Προσπαθώ να είμαι έντιμη καθώς γράφω, να μην παραπλανώ δηλαδή ως προς τις προθέσεις μου αλλά και να δημιουργώ στον αναγνώστη – με όσο το δυνατόν τρυφερότερο λυρισμό μπορώ – αναρωτήσεις, συναισθήματα και βαθύτερες σκέψεις.

Νιώθετε την «έμπνευση» πριν τη συγγραφή; Διαρκώς στριφογυρίζουν στο μυαλό μου λέξεις που ψάχνουν διέξοδο κι ένα μικρό έναυσμα για να εμφανιστούν. Συλλέγω καταστάσεις, διαθέσεις, μικρές σκηνές, σαν να μαζεύω καρπούς. «Κλέβω» συζητήσεις που γίνονται ζωηρά κάπου κοντά μου, ένα γέλιο ή ένα νεύμα, διαβάζω πολύ σε έντυπη κυρίως μορφή, και όλα αυτά στη συνέχεια, γεννούν ιδέες, φράσεις και παραγράφους ολόκληρες μερικές φορές. Περισσότερο λοιπόν θα το ονόμαζα αιτία και αφορμή, όχι έμπνευση, μια εσωτερική ανάγκη να παρατηρώ τις ανθρώπινες αντιδράσεις, να διαγνώσω και να απορώ, να αναζητώ αυτό που κρύβεται πίσω από τις λέξεις, να κατανοώ και να αποσαφηνίζω, ελπίζοντας πως θα προκαλέσω και στον αναγνώστη την ίδια επιθυμία.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας; Αδυνατώ να αλλάξω τα ιδιαιτέρως ελαστικά όρια της υπομονής μου, το πείσμα και την άνευ όρων δοτικότητα στους ανθρώπους που αγαπώ. Δεν ξέρω κι αν το θέλω. Με χαρακτηρίζει μια έντονη εσωτερική διάθεση για γνώση, μάθηση και έρευνα. Αγελάζομαι πολύ δύσκολα, είμαι μάλλον υπερβολικά στοχοπροσηλωμένη, αδυνατώ να τραφώ με μισές αλήθειες και φοβάμαι την πνευματική και σωματική ανημπόρια αλλά και τις υποσχέσεις που δίνονται εξαρχής για να μην τηρηθούν. Αγαπώ τις μικρές στιγμές της κάθε μέρας ξεχωριστά και πάντα ελπίζω πως τα ομορφότερα όνειρα κρυφοκοιτάζουν απ’ τη γωνία κι ετοιμάζονται να φανούν.

Γράφοντας, βλέπετε με άλλη ματιά τη ζωή; Ποια είναι τα θέματα με τα οποία ασχολείστε; Ο Λιβανελί είχε πει κάποτε πως η λογοτεχνία είναι ο μόνος καθρέφτης που μπορεί να αναγκάσει την τρελαμένη ανθρωπότητα να κοιτάξει τον εαυτό της. Είναι πραγματικά δύσκολη αυτή η ματιά, αλλά η γραφή μού την επέβαλε. Γιατί αν κοιτάξεις κατάματα τον εαυτό σου – πράγμα που αναπόφευκτα γίνεται γράφοντας – με τον ίδιο τρόπο θα κοιτάξεις αναγκαστικά και την ζωή. Και τότε, τα συμπεράσματα εκπλήσσουν. Γράφω πάντα για τα εσώτερα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, για τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στο δράμα και την πανουργία της ύπαρξης που έχει μάθει να χρησιμοποιεί την ειρωνεία ή το γέλιο σε καταστάσεις που ο πόνος απειλεί να ισοπεδώσει τα πάντα στο πέρασμά του. Με σαγηνεύει ιδιαίτερα αυτό που αποκαλούμε λανθάνουσα μνήμη. Γιατί, ναι, η ψυχή θυμάται ό,τι ενσυνείδητα «χάσαμε» ή ξεχάσαμε. Την παρατηρώ εμμονικά λοιπόν, με ένα είδος νοσταλγίας τις αθωότητας, η οποία έγκειται κυρίως στην απώλειά της όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η περίφημη αθωότητα της παιδικής ηλικίας δεν αφορά καθόλου τα παιδιά, ούτε που τα απασχολεί, για τον ενήλικα είναι που έχει αξία, εκ των υστέρων φυσικά. Πάνω από οτιδήποτε άλλο, η ζωή όπως κινείται, λειτουργεί και αντιδρά γύρω μου είναι που με γοητεύει και σαν να με φωνάζει να την παρατηρήσω, να την υπερασπιστώ ή να την ψέξω, να την σχολιάσω ή να την ξαναγεννήσω χωρίς ίχνος μοιρολατρίας αλλά με καλοπροαίρετα ανιδιοτελή κατανόηση και αγάπη, πάντα βάζοντας κι ένα μικρό κομματάκι του εαυτού μου μέσα.

Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Το νέο έτος ξεκίνησε με μια νέα, πολλά υποσχόμενη συνεργασία. Σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Υδροπλάνο» το νέο μου βιβλίο για το οποίο ανυπομονώ, αφού είναι το πλέον συγκινησιακά φορτισμένο απ’ όλα όσα προηγήθηκαν και βασίζεται σε αληθινή ιστορία. Υπάρχουν κάποια ακόμα σχέδια, λογοτεχνικών δρώμενων κυρίως, τα οποία ωστόσο θα υλοποιηθούν όταν ο παντοδύναμος ιός που μας εξουσιάζει το επιτρέψει. Και ασφαλώς, ένα ακόμα βιβλίο έχει ήδη ξεκινήσει να γράφεται, για το οποίο βέβαια είναι πολύ νωρίς ακόμα να μιλήσουμε.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η Τζίνα Ψάρρη γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Αποφοίτησε από την ελληνογαλλική σχολή Ουρσουλινών και από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο πήρε το πτυχίο της Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας. Δίδαξε για είκοσι χρόνια γαλλικά και Ιστορία.

Διακρίσεις

2016 : 1ο βραβείο από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών, στον ετήσιο πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος
2020 : 2η θέση στον διαγωνισμό διηγήματος του αγγλικού εκδοτικού οίκου Ontime books, συμμετοχή στην έκδοση που κυκλοφορεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό

Εργογραφία

«Μέχρι το πέμπτο σκαλοπάτι», μυθιστόρημα, Εκδόσεις Όστρια, 2015, εξαντλημένο
«Ανθολογία μικρού διηγήματος για την νύχτα», εκδόσεις Κύμα, Συλλογικό, 2016
«Οι κόρες της Ανάγκης», μυθιστόρημα, Άνεμος Εκδοτική, 2018
«Μέχρι το πέμπτο σκαλοπάτι», μυθιστόρημα, αναθεωρημένη επανέκδοση Άνεμος Εκδοτική, 2019
«Αριστερό Πέταγμα», μυθιστόρημα, Άνεμος Εκδοτική, 2019
«Coronavirus, an ancient or an alien virus», Ontime books, Συλλογικό διηγημάτων, 2020
«Οι εκπαιδευτικοί γράφουν», Εκδόσεις Γράφημα, Συλλογικό Διηγημάτων, 2020