Φώτο: Σωτήριος Μουσλόπουλος
Η Λίζα Ξανθοπούλου, αρχιμουσικός και καλλιτεχνική συντονίστρια της Συμφωνικής Ορχήστρας Δήμου Θεσσαλονίκης, τοποθετείται στο polismagazino.gr για το lockdown, τον πολιτισμό, το φόβο, την απώλεια, την υποχρεωτική μάσκα και το άγνωστο αύριο.
“Αντίδοτο στο άγνωστο αύριο είναι η Συλλογικότητα και η Αλληλεγγύη. Ο ένας να στηρίζει και να νοιάζεται τον άλλο. Αντίδοτο είναι η αγάπη και ο σεβασμός στη ζωή του δίπλα μας, του συναδέλφου μας. Φιλία, επικοινωνία, έρωτας και θετικές σκέψεις. Η ζωή είναι ούτως ή άλλως δευτερόλεπτα σε αντίστροφη μέτρηση”
Τοπικά Lockdown: Αναγκαία ή όχι; Μπορεί να είναι αναγκαία αλλά για να είναι και ικανά απαιτούνται και άλλες ενέργειες. Πρέπει να συνοδεύονται από μέτρα αποστασιοποίησης στα εργοστάσια, στα γραφεία, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στις θρησκευτικές εκδηλώσεις. Και, οπωσδήποτε, πρέπει να υποστηρίζονται από ένα στιβαρό σύστημα υγείας, για το οποίο κρίνω ότι δεν κάνουμε τα απαραίτητα για να ενισχυθεί. Δυστυχώς αντ’ αυτών επιλέγεται το κλείσιμο των καφέ, των εστιατορίων, των μουσικών σκηνών, όλων των θεαμάτων και επιβάλλεται απαγόρευση κυκλοφορίας τις νυχτερινές ώρες. Κυνηγάμε τα “παιδιά” στις πλατείες, ενώ στα εργοστάσια δουλεύουν ο ένας πολύ κοντά στον άλλο και στα λεωφορεία και στα αεροπλάνα συνωστίζονται οι επιβάτες. Είχα πριν μέρες κλείσει ραντεβού στην εφορία και μας είχαν στριμωγμένους έξω από την είσοδο προκειμένου όταν εισέλθουμε να τηρούμε αποστάσεις. Μπορεί, λοιπόν, να είναι αναγκαία αλλά υπό αυτούς τους όρους μπορεί απλώς να αποδειχθούν επιζήμια για το σώμα της κοινωνίας.
Πολιτισμός: στη χώρα που γεννήθηκε ποιο είναι το μέλλον του; Ο Μίκης Θεοδωράκης διηγούνταν ότι το 1945 ζήτησαν νέοι ως φοιτητές ωδείων από τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Επισιτισμού να τους συμπεριλάβει στα φοιτητικά συσσίτια. Εκείνος απάντησε: «Εσείς δεν είστε φοιτητές. Είστε βιολιτζήδες που παίζετε για διασκέδαση. Πηγαίνετε, παρακαλώ!» Συνυπολογίστε ότι, βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, το Μάιο του 2020 οι κλάδοι θεάματος και ακροάματος υπέστησαν μια μείωση των εισοδημάτων τους κατά 93%. Από τα μέτρα που λήφθηκαν είναι φανερό ότι οι αποφάσεις που παίρνονται μοιάζουν να μην έχουν μετακινηθεί ούτε εκατοστό από την άποψη του Γενικού Γραμματέα του 1945. Από πλευράς πολιτείας, λοιπόν, το μέλλον του πολιτισμού διαγράφεται τόσο ζοφερό ώστε να μην γνωρίζουμε πότε θα ξαναυποκλιθούμε μπροστά σε κοινό που θα κάθεται φυσιολογικά και θα κοινωνεί μαζί μας την τέχνη και το πνεύμα. Βέβαια θέλω να ελπίζω ότι ο πολιτισμός ως αναπόσπαστο και ζωτικό μέλος του κοινωνικού σώματος, ανεξάρτητο από ανθρώπινες εξουσίες, μοιραία θα επιζήσει και θα επανεκκινηθεί.
Αγκαλιάζω: μία λέξη ή κάτι πιο σημαντικό σήμερα; Μια σημαντική έννοια για την Τέχνη.
Η Τέχνη αγκαλιάζει σαν στοργική τροφός την κοινωνία κι εκείνη χάνεται, με ευγνωμοσύνη, στην αγκαλιά της. Ο καλλιτέχνης αγκαλιάζει με την Τέχνη του το κοινό του κι εκείνο τον αγκαλιάζει με την αγάπη του, την χειραψία και το φιλί του. Όλα στην Τέχνη έχουν να κάνουν με την συλλογικότητα και την επαφή. Επαφή με όλες τις αισθήσεις. Σήμερα με την πανδημία, η απαγόρευση του “αγκαλιάζω” είναι μια μαχαιριά. Πλησιάζονται οι άνθρωποι και υποπτεύονται ο ένας τον άλλον. Αντί να αγκαλιάΖΟΥΝ λοιπόν διστάΖΟΥΝ. Το κράτος διατάΖΕΙ. Και εμείς δεν ΖΟΥΜΕ.
Φόβος – Απώλεια: υπάρχουν ως σκέψεις στην καθημερινότητά σας; Ο φόβος μπορεί να είναι και δημιουργικός και να προστατεύει, αλλά όταν αγγίζει τα όρια του πανικού γίνεται αντιπαραγωγικός και καταστροφικός. Σήμερα, δυστυχώς, σπρώχνεται από τις εξουσίες προς τον πανικό αφού χρησιμοποιείται σαν εργαλείο επιβολής ελέγχου. Δεν είναι μόνο μια σκέψη, αλλά ένας καθημερινός εχθρός που πρέπει να τιθασεύεται. Αλλά και η απώλεια δεν είναι απλώς μια σκέψη. Είναι βίωμα. Και δεν μιλώ μόνο για την απώλεια τόσων ανθρώπων μέσα στον ζόφο της πανδημίας. Μιλώ και για τα κομμάτια εκείνα της ζωής μας που αναστέλλονται ή περικόπτονται με αφορμή την πανδημία. Κι εδώ φαίνεται η αναγκαιότητα της Τέχνης: είναι το μόνο που έχει ο άνθρωπος για να μετατρέψει την απώλεια και τον φόβο σε κάτι δημιουργικό και χρήσιμο, σε ένα βίωμα για ανάταση του πνεύματος και της ψυχής. Η κάθε είδηση σήμερα αφορά τον θάνατο, την διασωλήνωση και το κρούσμα. Πολύ θα ήθελα βέβαια αφού εντρυφούμε στις στατιστικές να γνωρίζουμε και από τι άλλο αρρωσταίνουν και πεθαίνουν οι άνθρωποι κάθε ημέρα αυτόν τον καιρό. Εάν η κατάθλιψη αρρωσταίνει, εάν ο εγκλεισμός οδηγεί σε ρίξεις, εάν η έλλειψη χρημάτων φέρνει απόγνωση, εάν η έλλειψη ελπίδας για επανεκκίνηση της φυσιολογικότητας καθυστερεί την σε όλα εξέλιξη του ανθρώπου.
Μάσκα: ήρθε για να μείνει; Κανονικά θα έπρεπε να είναι ένα πρακτικό μέτρο, που θα έφευγε με το τέλος της πανδημίας. Φοβάμαι όμως ότι εκπαιδευόμαστε στη χρήση της ακόμα κι αν δεν τη φοράμε… Πιστεύω ότι για πολλά έτη θα σκεφτόμαστε πριν κάνουμε χειραψία οπότε και η μάσκα θα γίνει μία συνήθεια. Κάποτε βέβαια ελπίζω και εύχομαι να δείχνουν οι απόγονοι μας φωτογραφίες μας με μάσκες ελεύθεροι από όλα αυτά.
Καλλιτέχνης: ως ευαίσθητη ψυχή, “υπάρχει ελπίς” επιβίωσης για το αύριο; Η Τέχνη είναι μια αναγκαιότητα και ο καλλιτέχνης, ως ευαίσθητη ψυχή, θα είναι πάντα αυτός που την θεραπεύει, την υπηρετεί. Σήμερα όμως ο καλλιτέχνης, ως εργαζόμενος, δέχεται πυρά από παντού. Από τη μια οι σχετικές πολιτικές που εφαρμόζονται, σε παγκόσμιο επίπεδο, οδηγούν προς την απαξίωση της Τέχνης, με την εμπορευματοποίηση, τον αυτοματισμό, την βιομηχανική παραγωγή Τέχνης με χαμηλή ποιότητα και μεγάλη ποσότητα, με μοναδικό οδηγό το κέρδος. Από την άλλη έρχονται να προστεθούν, ως χαριστική βολή, τα μέτρα για την πανδημία. Αυτός που έχει ευαίσθητη ψυχή όμως δεν σημαίνει ότι είναι και λιπόψυχος. Και ο καλλιτέχνης είναι από τη φύση του αγωνιστής. Θα αγωνιστεί και θα επιβιώσει κάνοντας αυτό που πάντα γνωρίζει καλά: να μετατρέπει τα πάθη του σε Τέχνη. Όσον αφορά την επιβίωσή του βέβαια θα υπάρξουν ανυπέρβλητα εμπόδια, όμως πάντα θα λέω πως ‘’τα λεφτά δεν θα τελειώσουν’’.
Μουσεία, Gallery, Θέατρα, Μουσικές Σκηνές: Ανοιχτά, κλειστά, με λίγα άτομα ή με κανονική λειτουργία; Τι προτείνετε; Όλα αυτά είναι το σημείο διεπαφής ανθρώπου και Τέχνης. Πρέπει να παραμείνουν ΑΝΟΙΧΤΑ, τηρώντας βέβαια τα αναγκαία μέτρα προστασίας από την πανδημία. Οι μεγάλοι εσωτερικοί χώροι πρέπει να διατίθενται για πολιτιστικές εκδηλώσεις με πολύ μικρό αντίτιμο έως καθόλου. Δεν είναι εποχές για να βγάλει κέρδη ένας οργανισμός που διαχειρίζεται μεγάλους χώρους πολιτισμού σε βάρος της Τέχνης, των καλλιτεχνών και των υπολοίπων αστέγων καλλιτεχνικών σωμάτων. Ούτως ή άλλως βλέπω να αργεί πολύ η χρήση του φαρμάκου ή του εμβολίου που πολλοί θα αποφύγουν να κάνουν. Τι θα απογίνει μέχρι τότε με ‘’κλειστό’’ τον πολιτισμό!
Ποιο είναι το δικό σας αντίδοτο στο άγνωστο αύριο; Συλλογικότητα και αλληλεγγύη. Ο ένας να στηρίζει και να νοιάζεται τον άλλο. Ελπίδα ότι η ιατρική επιστήμη θα μπορέσει να τιθασεύσει κάθε ιό που μπορεί να μεταδοθεί τόσο εύκολα. Αντίδοτο η αγάπη και ο σεβασμός στην ζωή του δίπλα μας, του συναδέλφου μας. Φιλία, επικοινωνία, έρωτας και θετικές σκέψεις. Η ζωή είναι ούτως ή άλλως δευτερόλεπτα σε αντίστροφη μέτρηση.
Ένα μήνυμά σας για τους αναγνώστες του polismagazino.gr; Μη σιωπάτε. Στηρίξτε ο ένας τον άλλο. Διώξτε την τρομολαγνεία από το σπίτι σας. Και ό,τι και να κάνετε, τραγουδήστε. Υπάρχουν και οι μουσικές κορώνες. Αμέσως θα θυμηθείτε ότι η ζωή είναι και χαρά. Γιατί όπως είπε και ο Ποιητής για κάποιους άλλους ελεύθερους πολιορκημένους: “Γλυκειά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα.” Θυμηθείτε επίσης πως υπάρχει και η περίπτωση να βγείτε από το σπίτι σας και να πέσει ένα τούβλο στο κεφάλι σας ή να σταματήσει ξαφνικά η καρδούλα σας να χτυπά. Μπορεί όμως και να φτάσετε στο τέρμα πλήρεις ημερών. Δεν είναι γραπτό για όλους να ‘’πάμε’’ από κορωνοϊό. Ελάτε στις συναυλίες μας, που συνεπώς δεν θα πάψουμε να δίνουμε …! Να ‘σαστε όλοι καλά!
