“…Η μουσική παιδεία δημιουργεί καλούς μουσικούς αλλά και καλούς ακροατές“
Η μουσική ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς; Η μουσική είναι η πιο αφηρημένη από όλες τις τέχνες. Ακόμα και όταν είναι περιγραφική (προγραμματική με μουσικούς όρους) έχει ένα επίπεδο αφαίρεσης που οι άλλες τέχνες δεν έχουν. Έτσι, απελευθερωμένη από τους περιορισμούς του χώρου, του χρόνου, τις συμβάσεις της γλώσσας, μπορεί να κινηθεί σε ένα πολύ πιο άμεσο επίπεδο. Από την άλλη ένας πολιτισμός για να ανθήσει, πρέπει να έρθει σε επαφή με άλλους πολιτισμούς, σε αντίθετη περίπτωση περιχαρακώνεται και η φλόγα του ατονεί. Την εποχή των προσωκρατικών φιλοσόφων, οι φιλόσοφοι που είχαν ταξιδέψει στα μεγάλα πνευματικά κέντρα της εποχής (Αίγυπτος, Μεσοποταμία) ήταν αντικείμενο θαυμασμού. Πατώντας πάνω στις κατακτήσεις των προγενέστερων, αναπτύσσοντάς τις και φυσικά φέρνοντας νέες ιδέες και νέο υλικό αρχίζει σιγά σιγά και δημιουργείται ένα νέο θαύμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα επίσης η τζαζ. Οργιαστικοί ρυθμοί και μελωδικά στοιχεία από την Δυτική Αφρική συναντάνε την κλασική μουσική και την παραδοσιακή μουσική της Ευρώπης και δημιουργείται ένα νέο μουσικό είδος. Αν προχωρήσουμε ένα βήμα από αυτό μπορούμε ίσως να καταλήξουμε στο εξής: Υπάρχει ένας πολιτισμός και ένας λαός; ο ανθρώπινος. Με αυτή την έννοια κάθε κατάκτηση, κάθε επιτυχία, αλλά και κάθε αποτυχία του, μας ενδιαφέρει όλους άμεσα.
Ποιον μουσικό θαυμάζετε και γιατί; Υπάρχει ένας ωκεανός από εκπληκτικούς μουσικούς. Αν έπρεπε να διαλέξω κάποιον αυτός θα ήταν ο J.S.Bach. Η λέξη θαυμασμός είναι πολύ ήπια, ας την αντικαταστήσουμε με την λέξη δέος. Μόνο για να αντιγράψει κανείς το σύνολο του έργου του (ας υποθέσουμε ότι η Θεία Πρόνοια του το ψιθυρίζει φράση προς φράση, νότα προς νότα στο αυτί) θα χρειαστεί δεκαετίες.
“Η μουσική είναι μία, οι μουσικοί πολλοί.” Πως θα περιγράφατε αυτή την πρόταση; Την βρίσκω, επιτρέψτε μου, εξόχως παραπλανητική μέσα στην αφέλειά της. Και φυσικά δεν είναι μία η μουσική. Υπάρχει γύρω μας πολύς θόρυβος, πολύ life style, πολύ πόζα, πολύ αυτοαναφορικότητα, αυτό που ο Δ. Δημητριάδης περιγράφει πολύ εύστοχα ως “πολτό”, για να είναι όλα ένα. Γιατί ακούμε μουσική? Εκεί πρέπει να απαντήσουμε πρώτα.
Αν ακούμε μουσική για να κάνουμε μια ήπια διαχείριση του χρόνου μας ακούγοντας κάποιους ευχάριστους ήχους χαζεύοντας στα μέσα δικτύωσης, αν αντιμετωπίζουμε την μουσική σαν ένα φυτό εσωτερικού χώρου σαν ένα διακοσμητικό στοιχείο, τότε ίσως. Η μουσική οφείλει, κατά την γνώμη μου να σε μετασχηματίζει σαν άνθρωπο, τότε μόνο επιτελεί τον σκοπό της. Δεν είσαι ο ίδιος πια κάτι (πρέπει να) έχει αλλάξει μέσα σου. Πηγάζει από μια βαθύτατη εσωτερική ανάγκη και όχι από μια αόριστη επιθυμία αυτοέκφρασης. Σε πιάνει από το πέτο και σε κολλάει με δύναμη στον τοίχο, βάζει έναν καθρέφτη μπροστά σου και σου λέει “κοίτα”. Αυτό βέβαια μια μουσική χαμηλών λιπαρών, μια New Age lounge υπόκρουση δεν θα το κάνει ποτέ.
Ο Χ. Λάσκαρης στο ποίημά του “Κριτική” γράφει : “Γίνεται αλίμονο φανερό πως ποτέ δεν κατέβηκες μες στο πηγάδι. Κοίταξες μόνο”. Ακόμα και στην περίπτωση που δεν έχουμε να κάνουμε με κάτι καταφανώς ευτελές, οι καλές προθέσεις ή μερικά εξάμηνα σπουδών δεν είναι πάντοτε αρκετά.
Γιατί χρειάζεται η μουσική παιδεία; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη; Ο ακροατής δεν είναι ένα παθητικό αντικείμενο, που κάθεται καθηλωμένος στην θέση του για δύο ώρες και μετά, όταν του πούνε, ξεσπά σε χειροκροτήματα και επευφημίες αποθεώνοντας τον μουσικό. Η δουλειά του είναι να συμμετέχει στην ιεροτελεστία που τελείται μπροστά του και αυτό απαιτεί δουλειά από την μεριά του. Όπως ο μουσικός είναι την ώρα της παράστασης είναι ολοκληρωτικά αφιερωμένος σε τη μουσική, το ίδιο κάνει και ο ακροατής.
Η μουσική παιδεία δημιουργεί καλούς μουσικούς αλλά και καλούς ακροατές.
Πώς μπορεί ένας γονιός να ανακαλύψει το ταλέντο του παιδιού του στη μουσική; Δημιουργώντας ένα περιβάλλον γεμάτο μουσική. Και μέσα στο σπίτι αλλά κυρίως θα έλεγα ρίχνοντας τους σπόρους στις αίθουσες συναυλιών. Από κει και πέρα υπάρχουν εξειδικευμένα προγράμματα μουσικής προπαιδείας ακόμα και από την βρεφική ηλικία όπου μπορεί ένας γονιός να εμπιστευθεί το παιδί του. Και όπως είπαμε, αν δεν γίνει μουσικός είναι πολύ σημαντικό να έχουμε καλούς ακροατές.
Διδάσκεται σήμερα η Μουσική παράδοση μέσα από την εκπαίδευση; Υπάρχουν πια και σε ωδειακό και σε ακαδημαικό επίπεδο τμήματα παραδοσιακής μουσικής στελεχωμένα με ικανότατους μουσικούς. Αυτό είναι αναμφισβήτητα πολύ θετικό, θα ήθελα να θέσω ένα μικρό αστερίσκο. Στην Βουλγαρία η παραδοσιακή μουσική διδάσκεται σε ακαδημαικό επίπεδο από το 1950. Υπάρχουν γενιές άψογα καταρτισμένων μουσικών, αλλά και ένα μειονέκτημα. Αρχίζουν και εκλείπουν οι παραλλαγές, αυτό το τόσο σημαντικό στοιχείο της παραδοσιακής μουσικής, γιατί όλοι ακολουθούν τον τρόπο που διδάχθηκαν. Αυτό πρέπει να έχουν στο μυαλό τους και ο δάσκαλος και ο μαθητής, να αποφύγουν την τυποποίηση που είναι ας πούμε η παράπλευρη απώλεια της διδασκαλίας. Το ίδιο θέμα αντιμετωπίζει και η τζαζ, που πλέον διδάσκεται μεν παντού, αλλά πολλοί από τους νέους μουσικούς ακούγονται ίδιοι μεταξύ τους. Αυτό βέβαια είναι μια άλλη (μεγάλη) συζήτηση από μόνη της.
Υπάρχουν Έλληνες αξιόλογοι μουσικοί, με μουσική κατάρτιση και γνώσεις; Φυσικά, ο αριθμός και η ποιότητα των οποίων αυξάνονται γεωμετρικά! Αυτό αφορά όλα τα είδη κλασική, τζαζ, παραδοσιακή, ροκ. Θεωρώ εξίσου σημαντική την κατάργηση των στεγανών ανάμεσα στους νέους μουσικούς, πράγμα που μόνο θετικό μπορεί να είναι.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια; Βρίσκομαι εδώ και μερικά χρόνια σε μια διαδικασία αναθεώρησης, διόρθωσης αλλά και απόρριψης αυτών που έχω κάνει τα τελευταία 20 χρόνια που ασχολούμαι με την σύνθεση. Προσπαθώ να περάσω στο επόμενο στάδιο, μια ωριμότητα και μια συμπύκνωση, μια απαλλαγή από βαρίδια, μανιέρες και συνήθειες. Μόλις τελειώσει, τουλάχιστον η πρώτη φάση θα γίνει μια ηχογράφηση κάποιων έργων μουσικής δωματίου στους επόμενους μήνες. Με τους Orange Blue Green, με τον Δήμο Γκουνταρούλη και Χρήστο Γερμένογλου τους αγαπημένους αδελφικούς φίλους και συνεργάτες
-μόλις οι συνθήκες το επιτρέψουν- θα επιστρέψουμε στις κυριακάτικες πρόβες μας και τις εμφανίσεις μας.
Βιογραφικό. Ο Νεκτάριος Καραντζής γεννήθηκε στην Αθήνα, κατάγεται από την Ιθάκη και ζει στην Θεσσαλονίκη.
Κλασικές και τζαζ σπουδές στην Θεσσαλονίκη και την Βιέννη. Έχει συμπράξει με την πλειονότητα των μουσικών της ελληνικής τζαζ σκηνής όπως επίσης με μουσικούς όπως η Dee Dee Bridgewater και ο Evan Parker, με εμφανίσεις σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Με το προσωπικό του σχήμα τους Terra Incognita ηχογραφεί τρία CD που χαρακτηρίζονται από έναν συγκερασμό των ιδιωμάτων της τζαζ και της κλασικής με την παρουσία εκτεταμένων συνθέσεων και αυτοσχεδιασμών.
Η ηχογράφηση της μελοποίησης αποσπασμάτων από το αρχαίο κείμενο της Οδύσσειας με την συμμετοχή της Σαβίνας Γιαννάτου προκαλεί ενδιαφέρον.
Από το 2000 είναι μέλος της Συμφωνικής Ορχήστρας του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Η εργογραφία του περιλαμβάνει έργα για ορχήστρα, κοντσέρτα, σύνολα εγχόρδων, κρουστών, σόλο όργανα και μουσική δωματίου.
Τέλος, σπούδασε φιλοσοφία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
