Αθηνά Ιωάννου: “Ποίηση είναι ο χώρος, όπου μιλάει η μοναξιά χωρίς αντίλαλο κι ακούγεται”

Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη*

Η Αθηνά Ιωάννου γεννήθηκε το 1985 στην Αθήνα, όπου ζει κι εργάζεται. Σπούδασε Νομική Επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ είναι και τελειόφοιτη του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου ∆υτικής Αττικής. Το βιβλίο «Ιχνηλασία» είναι η δεύτερη ποιητική της συλλογή.

ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είστε ποιήτρια. Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Αθηνά.

ΑΘΗΝΑ ΙΩΑΝΝΟΥ: Μου αρέσει να γράφω, να δημιουργώ ποιήματα. Έτσι με αντιλαμβάνομαι. Μου αρέσει πολύ να χορεύω, να τραγουδάω και να παίζω θέατρο, να διαβάζω γραφές, να ακούω ιστορίες. Αποζητώ την ηρεμία, την ησυχία, τη συνεργασία, την ομάδα. Χρειάζομαι και θαυμάζω τη φύση, με ενοχλεί η αλαζονεία, η αδιαφορία, η ασυδοσία. Ως άνθρωπος επιθυμώ να βελτιώνομαι, να εξελίσσω τον εαυτό μου κι αυτό σημαίνει για εμένα να ζω ισορροπημένα και σε αρμονία με τον εαυτό μου και το περιβάλλον μου.

Μ.Γ.: Πότε αρχίσατε ν΄ ανακαλύπτετε την ποιητική σας φλέβα; 

Α.Ι.: Στην εφηβεία, σε ηλικία περίπου 13-14 ετών.

Μ.Γ.: Πρόσφατα κυκλοφόρησε η ποιητική σας συλλογή με τίτλο Ιχνηλασία. Ποιον συμβολισμό κρύβει ο τίτλος; 

Α.Ι.: Δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι κρύβει, μάλλον δηλώνει  Είναι πολλαπλός ο συμβολισμός. Ανέκαθεν με εξίταρε η αναζήτηση, η έρευνα, η ανάλυση, η ανίχνευση, η ερμηνεία και γενικά αναλύω σαν άνθρωπος. Η αναζήτηση του εαυτού, της ιστορίας, της καταγωγής του μέσω των ιχνών των Άλλων, η ανάγκη ενίοτε να υπάρχει μια πεπατημένη ώστε να βρεις τους Άλλους, η ανάγκη να πατήσεις και να αφήσεις πρώτος ίχνη σε μια δική σου διαδρομή, ώστε να σε αναζητήσουν, να έρθουν να σε βρουν αλλά και εσύ ο ίδιος, να μπορείς να βρεις το δρόμο της επιστροφής… όλες αυτές οι ιδέες συμπυκνώθηκαν σε αυτή τη λέξη. Ιχνηλασία μάλιστα λέγεται κι αυτό το είδος σχεδίου και ζωγραφικής μέσα στα προκαθορισμένα «αυλάκια»-εμένα αυτό πάντα μου έδινε μια αίσθηση ασφάλειας και ελευθερίας ταυτόχρονα και μιας δημιουργικότητας-προνύμφης. Στο ομότιτλο ποίημα της συλλογής συμπυκνώνει τα «σήματα» που αποκαλύπτουν την μόλις ολοκληρωμένη ερωτική συνεύρεση-«σκηνή», μια σκηνή από όπου απουσιάζει το έγκλημα κι ο θάνατος.

Μ.Γ.: Τι είδους ποίηση αφορά;

Α.Ι.: Κατά κύριο λόγο υπαρξιακή, ανθρωποκεντρική.

Μ.Γ.: Ποια συναισθήματα επικρατούν στις σελίδες του;

Α.Ι.: Ενδεχομένως να μην  μπορώ να είμαι αντικειμενική ως προς αυτήν την απάντηση. Η δική μου αίσθηση είναι ότι ξετυλίγεται όλη η βεντάλια των συναισθημάτων και πως τελικά επικρατεί μια ισορροπία, είτε φανερά είτε άδηλα. Ομοίως βέβαια πιστεύω ότι το αν και ποιο θα προσλάβει κάθε αναγνώστης ως το επικρατέστερο συναίσθημα, από τη συλλογή, έχει ένα νόημα και για τη συλλογή αλλά και για τον ίδιο και είναι και το ενδιαφέρον.

Μ.Γ.: Τι είναι για εσάς η ποίηση και πως την ορίζετε;  

Α.Ι.: Ποίηση είναι ο χώρος, όπου μιλάει η μοναξιά χωρίς αντίλαλο κι ακούγεται.

Μ.Γ.: Από πού αντλείτε την έμπνευση;

Α.Ι.: Έμπνευση αντλείται πραγματικά από παντού. Τίποτα δεν είναι άνευ σημασίας, απεναντίας πολλά πράγματα, στοιχεία που φαίνονται μικρά, ασήμαντα, μέσω της ποίησης αποκτούν ή αναδεικνύουν τη σημασία τους. Δεν υπάρχει κάτι ή κάποιος που είναι άξιος ή όχι να εμπνεύσει, ώστε να γραφτεί ένα ποίημα. Οι άνθρωποι και η φύση, το περιβάλλον, η πόλη, η γλώσσα, οι ιδέες, τα συναισθήματα, τα βιώματα, ο κόσμος, η ζωή, ο θάνατος, η κοινωνία, η επικαιρότητα, η ποίηση και τα ποιήματα, είναι η έμπνευση.

Μ.Γ.: Η ποίηση έχει αφετηρία το συναίσθημα ή τη λογική;

Α.Ι.: Η ποίηση νομίζω υπάρχει από πριν… Πάντως νιώθω ότι συμμετέχουν και τα δύο στη δημιουργία.

Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενθάρρυνε στα πρώτα σας ποιητικά βήματα;

Α.Ι.: Υπήρξε ένας φιλόλογός μου, που με «άκουσε» και συνομιλήσαμε ποιητικά. Αυτό με παρηγόρησε κάπως και ναι, υπό αυτήν την έννοια, μάλλον με ενθάρρυνε, να μη σταματήσω να εκφράζομαι με αυτόν τον τρόπο.

Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχετε ως άνθρωπος ή/και ως ποιήτρια;

Α.Ι.: Την αδικία και τη βία.

Μ.Γ.: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας επηρέασε ως άνθρωπο ή ως ποιήτρια και ποιο είναι αυτό;

Α.Ι.: Θυμάμαι τη Μεγάλη Χίμαιρα του Καραγάτση να με καθηλώνει σαν ανάγνωσμα.., το βιβλίο της ανησυχίας του Πεσσόα, η ποίηση του Καρυωτάκη… είναι αρκετά… με διαφορετικούς τρόπους το καθένα κι εξαρτάται και πόσο συγκεντρωμένη κι ανοικτή είμαι να δω το νόημά τους κάθε φορά.

Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί;

Α.Ι.: Υποθέτω παίζουν αν και δυσκολεύομαι να καταλάβω ακριβώς τον λόγο. Σίγουρα παίζουν για τους ανθρώπους που έχουν ως κριτήριο τις κριτικές για την ανάγνωσή τους ή όχι. Εμένα δεν με εκφράζει αυτή η λογική αν και ολοένα κερδίζει έδαφος, δεν αναφέρομαι φυσικά μόνο στα βιβλία. Είναι ένας ενδείκτης. Κατά πόσο κατευθύνει την πορεία του δεν το γνωρίζω, λειτουργεί ωστόσο.

Μ.Γ.: Ποίηση γράφετε πιο εύκολα στη χαρά ή στον πόνο;

Α.Ι.: Έγραφα κι έχω γράψει ποίηση σχεδόν κυριευμένη από πόνο, γι’ αυτό και επάνω μου η ποίηση έχει λειτουργήσει κατεξοχήν θεραπευτικά (κάτι που βέβαια πιστεύω ότι αποτελεί ούτως ή άλλως ιδιότητά της). Ωστόσο νιώθω ότι σταδιακά έχω αποστασιοποιηθεί και από αυτό το δίπολο και από την παρόρμηση στην ποίηση. Με αυτήν την έννοια δεν επιθυμώ να γράφω ορμητικά και υπό το κράτος ενός ή περισσότερων συναισθημάτων. Προτιμώ να είμαι ασκητής στην ποίηση με τα συναισθήματά μου παρόντα.

Μ.Γ.: Με τη μοναξιά είστε φίλη;

Α.Ι.: Κοιτάξτε…Φιλιώσαμε, δεν μπορώ  να πω. Την έχω συγχωρέσει. Απλά δεν (θέλω να) κάνουμε και πολλή παρέα 

Μ.Γ.: Τι ρόλο παίζει η νοσταλγία στη ζωή σας;

Α.Ι.: Θα έλεγα περισσότερο ρόλο σινιάλου… ότι μπορεί δηλαδή να με κάνει να δω ότι μου λείπει κάτι στο παρόν ή ότι έχω την ανάγκη  να επανασυνδεθώ με ένα κομμάτι μου που αμέλησα, ξέχασα, από το οποίο απομακρύνθηκα.

Μ.Γ.: Πιστεύετε ότι οι Έλληνες διαβάζουν ποίηση κι αν όχι που οφείλεται;

Α.Ι.: Διαβάζουν ναι. Εάν το δούμε συγκριτικά, η ποίηση δεν προτιμάται ίσως, αλλά διαβάζουν. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια έχω την αίσθηση ότι έχει αυξηθεί το ενδιαφέρον του κοινού για την ποίηση.

Μ.Γ.: Με ποια λόγια θα τους παροτρύνατε ν’ ασχοληθούν με την ποίηση;

Α.Ι.: Με την ερώτηση: « Τι σας εμποδίζει να ασχοληθείτε με την ποίηση;»

Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σας;

Α.Ι.: Μια νέα ποιητική συλλογή και η εξερεύνηση της θεατρικής γραφής.

Η ποιητική συλλογή Ιχνηλασία της Αθηνάς Ιωάννου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Συρτάρι.

*Μαίρη Γκαζιάνη

Γεννήθηκε στα Ιωάννινα.  Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.

Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Επίσης διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style, ενώ πρόσφατα ξεκίνησε συνεργασία με το  polismagazino.gr σε θέματα πολιτισμού.

Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.

Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής»  από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015.  Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τα μυθιστορήματά της ΖΑΧΑΡΗ ΑΧΝΗ (11/2019) και Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ (6/2021) κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ωκεανός. Από τις ίδιες εκδόσεις, το φθινόπωρο 2022 θα κυκλοφορήσει το νέο της μυθιστόρημα.