“…Η σχέση αγάπης με το πιάνο και η έκφραση των σημαντικών στιγμών μου με τα πλήκτρα του, είναι ζωντανή μέσα μου πάντοτε”
Ποια είναι η πρώτη σας Μουσική ανάμνηση; Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου έτυχε να βρίσκομαι με την οικογένειά μου στις ΗΠΑ. Σε ηλικία περίπου τεσσεράμισι χρονών είχα αρχίσει μαθήματα πιάνου μετά από μεγάλη επιμονή από πλευράς μου και είχαμε μόλις επιστρέψει από εκδρομή στους καταρράκτες του Νιαγάρα, κάθισα στο πιάνο και έγραψα ένα τραγούδι. Είναι τελικά και το μόνο τραγούδι που έχω συνθέσει καθώς έκτοτε ενδιαφέρθηκα και ασχολήθηκα κυρίως με την πιανιστική εκτέλεση.
Ποιον μουσικο θαυμάζετε και με ποιον Μουσικό θα θέλατε να βρεθείτε επί σκηνής; Σύμφωνα με τις διηγήσεις της μητέρας μου η έκδηλη αγάπη για τη μουσική ήταν παρούσα από την αρχή της ζωής μου, από τις πρώτες συμπεριφορές· ζητούσα συνεχώς να ακούω Συμφωνίες του Μότσαρτ και άλλα έργα κλασσικής μουσικής που υπήρχαν στο σπίτι σε δίσκους από την ηλικία των δυόμισι ετών. Καθόμουν με τις ώρες με παρέα το πικάπ… Ο πρώτος μου δάσκαλος στο πιάνο, δύο χρόνια αργότερα, ήταν ένας Αμερικανός πιανίστας της τζαζ, ο κύριος Climb. Αφού μου δίδαξε τις βάσεις της μουσικής θεωρίας, ονόματα νοτών κλπ., μου ζήτησε να του πω ποια είναι τα αγαπημένα μου τραγούδια. Του έδειξα λοιπόν κάποιους δίσκους με ελληνικά τραγούδια Χατζηδάκι και Θεοδωράκη που είχαμε στο σπίτι. Παρότι δεν τα ήξερε και δεν τα είχε ξανακούσει, κάθισε, τα άκουσε προσεκτικά και έγραψε τις μελωδίες τους σε νότες έτσι ώστε να μπορέσω να παίξω στο πιάνο τα κομμάτια που εγώ αγαπούσα… Πολύ αργότερα κατάλαβα την τεράστια σημασία της πράξης του αυτής, το σεβασμό που μου έδειξε και την ποιότητα της διδασκαλίας του! Αυτή η σχέση αγάπης με το πιάνο και η έκφραση των σημαντικών στιγμών μου με τα πλήκτρα του είναι ζωντανή μέσα μου πάντοτε.
Θεωρήθηκα ιδιαίτερο ταλέντο στο πιάνο, αυτό που ονομάζουμε παιδί-θαύμα, και έδινα συνεντεύξεις και έκανα ρεσιτάλ πριν την ηλικία των 13 ετών. Στα 15 κέρδισα έναν Πανελλήνιο διαγωνισμό και εκπροσώπησα την Ελλάδα σε Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό πιάνου στη Γερμανία. Σπουδαίες εμπειρίες που μου άνοιξαν το δρόμο προς μια πλούσια και ίσως αξιοζήλευτη μουσική/πιανιστική πορεία αλλά και που μου έδωσαν πρόωρα βαριές ευθύνες και που μου στέρησαν την ανεμελιά και την παιδικότητα…
Στάθηκα τυχερός με τους δασκάλους μου και νιώθω ευγνωμοσύνη προς όλους! Θέλω όμως να αναφερθώ ιδιαίτερα στη σπουδαία πιανίστα και παιδαγωγό Δόμνα Ευνουχίδου, τη δασκάλα που με οδήγησε στην απόκτηση του Διπλώματος Πιάνου στα 18 μου. Κάθε μάθημα μαζί της ήταν σαν ταξίδι όπου ανακάλυπτα καινούρια πράγματα, βίωνα έντονα συναισθήματα, αποκτούσα γνώσεις… Την ποιότητα της καθοδήγησής της όμως την κατάλαβα όταν ανοίξανε για μένα κατόπιν ακροάσεων οι πόρτες φοίτησης σπουδαίων ιδρυμάτων στο εξωτερικό όπως το Mozarteum στο Salzburg, το Πανεπιστήμιο Μουσικής του Graz της Αυστρίας, το Πανεπιστήμιο Μουσικής στο Bloomington των ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο του Ιλλινόι των ΗΠΑ κά.
Νιώθω πως μια πληθώρα μουσικών επιθυμιών μου έχουν πραγματοποιηθεί· έχω παίξει πολλά από τα έργα που ήθελα τόσο με ορχήστρα όσο και με μικρότερα σύνολα ή/και σαν σολίστας σε ρεσιτάλ. Γνώρισα και συνεργάστηκα με σπουδαίους μουσικούς όπως η Αγνή Μπάλτσα, ο Placido Domingo, η Barbara Hendricks, η Renata Scotto κ.ά., συμμετείχα στη μουσική προετοιμασία από περίπου 25 όπερες, είμαι ιδρυτικό μέλος των συνόλων Piandaemonium και Transcription Ensemble, έχω παρουσιαστεί στο κοινό σε συναυλίες πάνω από 1400 φορές τόσο στην Ελλάδα όσο και σε 20 χώρες του εξωτερικού και είχα την ευκαιρία να παίξω σε πολλούς σημαντικούς συναυλιακούς χώρους και αίθουσες στην Ελλάδα (Μέγαρα Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Κέντρο Πολιτισμού Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Παλλάς, Ηρώδειο, Μικρή Επίδαυρος, Θέατρο Γης κ.ά.) αλλά και στο εξωτερικό (πχ Museo Reina Sofia Μαδρίτη, Tchaikovsky Hall Μόσχα, Tate Modern και Royal Academy of Music Λονδίνο, Carnegie Hall Νέα Υόρκη κ.ά.).
Ποιά είναι η άποψή σας για τα μουσικά τηλεοπτικά talent show; Αν ο συμμετέχων τα αντιμετωπίσει ως μια πλατφόρμα όπου μπορεί να παρουσιάσει τη δουλειά του σε καλλιτεχνικό επίπεδο και να πάρει ένα feedback ώστε να βελτιωθεί και να εξελιχθεί σαν καλλιτέχνης, πιστεύω πως μπορούν να είναι πολύ χρήσιμα και να αποτελούν κίνητρο για δημιουργία. Αν όμως γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια προβολής με μοναδικό στόχο την απόκτηση χρημάτων ή/και κοινωνικής αναγνωρισιμότητας τότε πιστεύω ότι μετατίθεται ο στόχος και μπορεί να έχουν καταστρεπτικά αποτελέσματα τόσο στην προσωπική πορεία κάποιου καλλιτέχνη αλλά και στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης σχετικά με μουσικά καλλιτεχνικά ζητήματα. Χρειάζεται λοιπόν μια προσεκτική οριοθέτηση του τρόπου λειτουργίας και των όρων συμμετοχής στα show αυτά ώστε να διασφαλίζονται τόσο οι συμμετέχοντες όσο και το κοινό.
Μια συνεργασία που ονειρεύεστε; Θα ήθελα να συμμετέχω σε ένα νέο δημιουργικό project, ίσως κάτι μινιμαλιστικό ή κάτι με στοιχεία παράδοσης, μαζί με κάποιον συνθέτη, άλλους μουσικούς και ηθοποιούς ή/και χορευτές όπου στόχος θα ήταν να εκφράσουμε συνδυαστικά και συνεργατικά μια γκάμα συναισθημάτων μέσω της μουσικής, μέσω της υποκριτικής και μέσω της κίνησης στο χορό.
Γιατί χρειάζεται η μουσική παιδεία; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη; Τα σημερινά παιδιά είναι αντιμέτωπα με πολύ διαφορετικές προκλήσεις ακόμη κι αν τις συγκρίνουμε με την προηγούμενη μόλις γενιά. Γνωρίζουν από νωρίς για τις καταχρήσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά), βομβαρδίζονται στο ίντερνετ και τα ΜΜΕ με εικόνες παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς και ακούν διαλόγους που ακόμη και πριν μια γενιά θα θεωρούνταν απαράδεκτοι. Ανησυχούν για το περιβάλλον, για ανθρώπους στα όρια της φτώχειας, για πολέμους κλπ. Ο κόσμος μας μπορεί να είναι δυσβάστακτα γεμάτος με προκλήσεις για ένα παιδί. Μέσα σ’ αυτήν τη μεταβαλλόμενη κατάσταση, η μουσική μπορεί να είναι ένα λιμάνι για τα παιδιά, μια διαφυγή. Μπορεί να αποτελέσει δικλείδα ασφαλείας απελευθερώνοντας ένταση και ενέργεια όταν τίποτε άλλο δε μοιάζει εφικτό.
Τα παιδιά χρησιμοποιούν τη μουσική με την ίδια ποικιλία που τη χρησιμοποιούν και οι μεγάλοι. Είναι αναπόσπαστο τμήμα της ανάπτυξής τους ως άτομα και ως μέλη κοινωνικών ομάδων όπως η οικογένεια και η γειτονιά. Παρ’ ότι η ύπαρξη της μουσικής δικαιολογείται και μόνον απ’ την ίδια την μουσική («η τέχνη για την τέχνη») η μουσική μπορεί να αποτελέσει το μέσον εκπαίδευσης των παιδιών έτσι ώστε τα παιδιά αυτά να ζουν σύμφωνα με τις βασικές αρχές ενός πολιτισμού. Αμέτρητες ανθρώπινες ομάδες εκτιμούν ιδιαίτερα τη μουσική για τη λειτουργική καθοδήγηση που μπορεί να παρέχει.
Η μουσική εκπαίδευση μπορεί να παρέχει στο παιδί σημαντικότατα στοιχεία για την ολοκληρωμένη ανάπτυξή του περιλαμβάνοντας γνωστικά, συναισθηματικά, σωματικά και ψυχικά οφέλη. Ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα πρέπει να δίνει στο παιδί τη δυνατότητα να επικοινωνεί μέσω της τέχνης, να αναπτύσσει και να παρουσιάζει αναλύσεις έργων τέχνης καθώς και να έρχεται σε επαφή με παραδείγματα τέχνης από διάφορους πολιτισμούς και ιστορικές περιόδους. Τα παιδιά χρειάζονται μουσική καθοδήγηση από μουσικούς έτσι ώστε οι εμπειρίες που αποκομίζουν να είναι τόσο μουσικές όσο και σωστά οργανωμένες.
Όταν στερούμε από τα παιδιά την πρόσβαση στην ποιοτική μουσική, είναι σαν να τους στερούμε όλα αυτά τα νοήματα που βρίσκονται μόνον εκεί.
Υπάρχουν Έλληνες αξιόλογοι μουσικοί, με μουσική κατάρτιση και γνώσεις; Βεβαίως υπάρχουν και είναι πια πολλοί. Αυτό το οφείλουμε στους διορατικούς και επίμονους μουσικούς των προηγούμενων γενεών που αγωνίστηκαν να ιδρύσουν στην Ελλάδα ποιοτικά μουσικά φεστιβάλ, πανεπιστημιακά τμήματα μουσικής εκπαίδευσης, μουσικά σχολεία, ωδεία και πολλά άλλα. Έτσι δόθηκε στη γενιά μας η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε συναυλίες ζωντανά, να μάθουμε από νωρίς και σωστά να παίζουμε μουσικά όργανα και να βρούμε αργότερα απασχόληση στον χώρο του πολιτισμού και της μουσικής εκπαίδευσης. Σήμερα, παρά τα όσα προβλήματα μπορεί να υπάρχουν, έχουμε Έλληνες διαπρεπείς μουσικούς που δραστηριοποιούνται τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια; Μου αρέσει να εστιάζω στο παρόν, στο εδώ και τώρα. Έτσι θα αναφερθώ μόνο στο άμεσο μέλλον και στην ιδιαίτερη δυσκολία της συνθήκης που αντιμετωπίζουμε όλοι αλλά και ιδιαίτερα οι μουσικοί το διάστημα αυτό με την κοινωνική απομάκρυνση λόγω κοροναϊού που χαρακτηρίζεται από την (καταναγκαστική) ακύρωση συναυλιών, σεμιναρίων μουσικής και γενικότερα εκδηλώσεων. Η μουσική για μένα είναι κυρίως επικοινωνία και προαπαιτεί τη συνεύρεση των ανθρώπων. Παράσταση χωρίς κοινό όμως πώς μπορείς να κάνεις…; Έτσι η σημερινή πρόκληση βρίσκεται στην αξιοποίηση των διόδων επικοινωνίας που έχουμε για μουσική επικοινωνία, στη γρήγορη προσαρμογή στις νέες συνθήκες. Έχω προγραμματίσει sessions μαγνητοσκόπησης στις επόμενες εβδομάδες ώστε να παρουσιάσω την καλλιτεχνική μου δουλειά διαδικτυακά, διδάσκω μέσω τηλεδιασκέψεων και παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις δημιουργικές ιδέες και δράσεις άλλων μουσικών ώστε να μάθω και να εξελιχθώ μέσα από αυτές.
Βιογραφικό Σημείωμα Γεννήθηκε το 1971 στη Θεσσαλονίκη. Διδάκτορας του Τμήματος Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Brunel (Λονδίνο, Μ. Βρετανία), κάτοχος προπτυχιακού και μεταπτυχιακού τίτλου Magister Artium (Master of Arts) στο πιάνο από το Πανεπιστήμιο Μουσικής και Δραματικής Τέχνης, Γκράτς, Αυστρία, Πτυχίο Αρμονίας από το Νέο Ωδείο Θεσσαλονίκης και σπουδές πιάνου (Δίπλωμα Εθνικού Ωδείου Αθηνών, Πανεπιστήμιο του Illinois στην Urbana-Champaign, Illinois, ΗΠΑ) ψυχολογίας-ψυχοθεραπείας (American College of Higher Studies, Θεσσαλονίκη) και κατέχει τον τίτλο του Συμβούλου Ψυχικής Υγείας εκπ. στην Ψυχοθεραπεία Gestalt από το Gestalt Foundation Θεσσαλονίκης. Βραβευμένος σε ποικίλες δρατηριότητες και περιστάσεις – πρόσκληση για ομιλία στο TEDx Athens 2011, βραβείο εξαιρετικής επίδοσης στο διαγωνισμό “Moscow Sounds”, Μόσχα 2008, 1ο βραβείο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Πιάνου για την εκπροσώπηση της Ελλάδας στον Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό “Jugend Musiziert”, Φρανκφούρτη 1987, Υποτροφία “Κονσταντίν και Τζούλια Γκάνεφ”, 1988, Υποτροφία του Πανεπιστημίου του Illinois, ΗΠΑ (1990-1992), Πρόσκληση εκπροσώπησης της Ελλάδας στον 5ο και 6ο Διεθνή Μαραθώνιο Πιάνου στην Ισπανία το 1988 και 1990 αντίστοιχα. Πολυάριθμα ατομικά ρεσιτάλ, συναυλίες μουσικής δωματίου και άλλες εκδηλώσεις σε Ελλάδα, Αλβανία, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, Ισπανία, Ισραήλ, Ιταλία, Καναδά, Κροατία, Κύπρο, Μ. Βρετανία, Ν. Αφρική, Ουκρανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Τουρκία, Τσεχία, ΗΠΑ κι αλλού. Ιδρυτικό μέλος του Piandaemonium (6 πιάνα-12 πιανίστες) και του Transcription Ensemble. Εργάστηκε ως korrepetitor σε 17 παραγωγές όπερας του ΜΜΘ (Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης) και της Όπερας Θεσσαλονίκης όπου συμμετείχαν καλλιτέχνες όπως η Renata Scotto, η Αγνή Μπάλτσα, η Elena Mosuc, η Μαρίνα Βουλογιάννη, ο Δημήτρης Τηλιακός και πολλοί άλλοι. Πλούσια διδακτική εμπειρία ως Λέκτορας και Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, στο Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, Καθηγητής Πιάνου σε σημαντικά ωδεία, μαθήματα μουσικής και μουσικής προπαιδείας κ.ά. Συγγραφέας και συν-συγγραφέας τριών βιβλίων και πολλών άρθρων με πολυάριθμες συμμετοχές σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, συμπόσια και ημερίδες.
