Η Αφροδίτη Γκρίζη, Εικαστικός, Αναπληρώτρια Εκπαιδευτικός, Υπεύθυνη του εικαστικού εργαστηρίου “ΤΕΧΝΗentos”, απαντάει στις ερωτήσεις του polismagazino.gr
“Θεωρώ πως είναι αναγκαίο να προσαρμοστούμε στις συνθήκες της εποχής μας και να δούμε την κρίση αυτή ως ευκαιρία, για να φροντίσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους περισσότερο και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.”
Εγκλεισμός στο σπίτι. Πώς διαχειρίζεστε το χρόνο σας; Ποια συναισθήματα σας διακατέχουν; Ο εγκλεισμός στο σπίτι είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνουμε όλοι μας τον τελευταίο καιρό. Η ελπίδα ακροβατεί ανάμεσα στην αισιοδοξία και την απαισιοδοξία. Το άγχος που προξενεί η πανδημία και η στέρηση ελευθεριών οδηγούν σε αναθεώρηση αρχών και αξιών. Καταλύεται ο χρόνος και είναι μεγαλύτερη η αίσθηση του τόπου.
Κλεισμένη σε τέσσερις τοίχους, συνειδητοποίησα ότι η κατάσταση προσφέρεται για βαθιά κατάδυση στον εαυτό μου. Διαπίστωσα για άλλη μια φορά πόσο αδύναμοι είμαστε, μπροστά στο απρόβλεπτο που απειλεί τη ζωή μας. Με τη σκέψη ότι ζωή είναι η κάθε στιγμή στο παρόν -και το μέλλον είναι άδηλο- η διαχείριση του χρόνου είναι μία ευκαιρία που θα με οδηγήσει στην ικανοποίηση του νου, της καρδιάς και του σώματος.
Λυπάμαι που ταλαιπωρούνται συνάνθρωποί μου από τον ιό και όπως οι περισσότεροι, νιώθω κι εγώ την αγωνία για το τι θα συμβεί, όχι μόνο σε μένα, αλλά και στους γύρω μου. Βέβαια, θεωρώ πως είναι αναγκαίο να προσαρμοστούμε στις συνθήκες της εποχής μας και να δούμε την κρίση αυτή ως ευκαιρία, για να φροντίσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους περισσότερο και να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.
Ακούμε συνεχώς για βία. Ενδοοικογενειακή, εργασιακή, αθλητική, καλλιτεχνική… Εντυπωσιάζεστε από το συμβάν ή από τους πρωταγωνιστές; Εσείς έχετε υποστεί κάποια μορφή βίας; Πράγματι τον τελευταίο καιρό ακούμε και διαβάζουμε για περιστατικά βίας. Νομίζω όμως ότι η βία προϋπήρχε, απλά οι συνθήκες που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας, ώθησαν τα θύματα να σπάσουν την σιωπή τους.
Είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα που αφορά όλους μας. Εντυπωσιάζομαι, τόσο από το συμβάν, όσο και από τους πρωταγωνιστές του, ιδιαίτερα όταν αυτοί έχουν διακριτή θέση στην κοινωνία.
Αν κάθε συμπεριφορά που έχει σκοπό να εξαναγκάσει, να πληγώσει σωματικά ή ψυχικά, να απομονώσει ένα άτομο και να κυριαρχήσει, είναι βία, τότε όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας την έχουμε υποστεί και ίσως άθελα την ασκήσαμε. Κρύβεται πίσω από κάθε μορφή εξουσίας και επιβάλλεται, για να διατηρηθεί η σχέση του θύτη και του θύματος, αλλά και να κατευθύνει την συμπεριφορά του θύματος. Κάθε βίαιη συμπεριφορά είναι μία τραυματική εμπειρία γι’ αυτόν που την δέχεται και όπως όλα τα φαινόμενα κρίνονται από την ένταση, την διάρκεια, την συχνότητα. Έτσι μπορώ να πω ότι, αν και έχω υποστεί κάποια μορφή βίας, ήταν διαχειρίσιμη και μου προκάλεσε τραύματα που όμως μπορούσαν να επουλωθούν.
Κοινωνία και υποχρεωτική καραντίνα. Πως θα είναι η επόμενη μέρα; Ήγγικεν η ώρα της αποξένωσης των ανθρώπων; Ακόμα αναρωτιέμαι πως κατάφερε ένα αόρατο ον, να κάνει σιωπηλή την κοινωνία. Άνθρωποι φοβισμένοι, θυμωμένοι, στρεσαρισμένοι, άοπλοι, ανυπεράσπιστοι μπροστά στον άγνωστο εχθρό, προσπαθούν να κατανοήσουν αυτό που τους συμβαίνει. Κάθονται υποχρεωτικά στο σπίτι και μόνο το βράδυ, με τα φώτα, καταλαβαίνει κανείς ότι υπάρχει ζωή στις πόλεις και τα χωριά.
Υποχρεωτικός ο εγκλεισμός αυτή τη φορά. Όμως μήπως δεν ήμασταν έγκλειστοι πριν την πανδημία όταν δεν εμπιστευόμασταν τον συνάνθρωπο, όταν δεν εξωτερικεύουμε τα συναισθήματά μας, όταν δεν μοιραζόμασταν τις σκέψεις μας; Εξάλλου τα τελευταία χρόνια ζούμε έντονα τον εγκλεισμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Διαδικτυακές φιλίες, διαδικτυακοί έρωτες, είναι θεωρώ, μορφές αποξένωσης που εκφράζουν την εξόντωση της προσωπικότητάς μας.
Δεν μπορώ να φανταστώ ουσιαστική, αληθινή ανθρώπινη σχέση, όταν λείπει το άγγιγμα, η μυρωδιά….
Η αποξένωση, έχω την εντύπωση, ότι δεν θα έρθει εξαιτίας της υποχρεωτικής καραντίνας, αλλά του σύγχρονου τρόπου ζωής. Ίσως η επιβολή της καραντίνας μας δώσει την ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τα δεδομένα και να ξεχωρίσουμε τα σημαντικά από τα ασήμαντα. Αν η τεχνολογία σήμερα εξυπηρετεί για να επικοινωνήσουμε με τους φίλους μας όταν έρθει το τέλος της πανδημίας, ίσως η τεχνολογία δεν θα είναι διέξοδος.
Αφού ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον, η ζωή χωρίς φίλους δεν έχει νόημα, όσα υλικά αγαθά κι αν έχει κάποιος.
Πολιτισμός και κορωνοϊός. Άλλο ένα «χτύπημα» για τον πολιτισμό ή μια «ευκαιρία» για διαδικτυακή πολιτιστική επικοινωνία; Η πανδημία δυστυχώς άφησε τα σημάδια της και στον τομέα του πολιτισμού και της τέχνης. Η κατανάλωση των πολιτιστικών δρώμενων είναι πλέον ατομική υπόθεση.
Αξιοποιήθηκαν τα ψηφιακά μέσα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χάθηκε έτσι η συλλογικότητα και θεοποιήθηκε η τεχνολογία και η επιστήμη, αφού είναι αυτές που υποτίθεται θα λύσουν όλα τα προβλήματα και θα φέρουν την ευτυχία. Θέατρα, εκθεσιακοί και συναυλιακοί χώροι, μουσεία, κατέφυγαν στις τεχνολογικές δυνατότητες.
Όμως, πως μπορεί να αντικατασταθεί η ζωντανή επαφή με τις τέχνες και τον πολιτισμό από έναν υπολογιστή; Η τέχνη άλλωστε εδώ και χρόνια πλήττεται και απαξιώνεται, οπότε η πανδημία λειτούργησε σαν το «κερασάκι στην τούρτα» και το μόνο που έκανε ήταν να μεγαλώσει κι άλλο την πληγή της. Θεωρώ πως η διαδικτυακή πολιτιστική επικοινωνία είναι λύση ανάγκης και όχι ευκαιρία για την πολιτιστική ανάπτυξη.
Ποια είναι τα σχέδιά σας την επόμενη μέρα της κανονικότητας; Μετά την πανδημία δεν ξέρω πόσο «κανονική» θα είναι η καθημερινότητά μας. Έχω την εντύπωση ότι ο κορωνοϊος, άλλαξε τον ψυχισμό και την οπτική των ανθρώπων.
Για πρώτη φορά, έχει αξία η ανθρώπινη ζωή και παραμερίστηκε η οικονομία με τις ανάλογες συνέπειες. Δεν γνωρίζουμε ακόμα πότε θα έρθει επόμενη μέρα και τι μορφή θα έχει, οπότε, είναι δύσκολο να σχεδιάσω το μέλλον με ακρίβεια. Παρόλα αυτά το πρώτο που θα ήθελα να κάνω όταν τελειώσει αυτός ο εφιάλτης είναι να αγκαλιάσω τα αγαπημένα μου πρόσωπα και να προγραμματίσω ταξίδια.
Τέλος, ανυπομονώ να ξαναπάρω μέρος σε εκθέσεις και δράσεις δια ζώσης, να συνεχίσω να επικοινωνώ το έργο μου και να προσφέρω τις γνώσεις και τις εμπειρίες μου, στους μαθητές του εργαστηρίου «TEXNHentos».
