Γράφει ο Τραϊκούδης Χρήστος. Οικονομολόγος, προϊστάμενος εμπορικού τμήματος Α’ υλών εταιρείας ανακύκλωσης, Msc in politics & economics in S.E and Eastern Europe, UoM
Η ανακύκλωση στην πηγή αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε αποτελεσματικού συστήματος διαχείρισης αποβλήτων. Η σωστή τοποθέτηση των υλικών στους κατάλληλους κάδους δεν είναι απλώς ένα τυπικό βήμα, είναι ένα ζήτημα λειτουργικότητας, ενεργειακής απόδοσης και περιβαλλοντικής προστασίας το οποίο αφορά όλη την κοινωνία.
Ιδιαίτερα δε, κράτη τα οποία εισάγουν και έχουν αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών καθώς και αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο, η εκμετάλλευση της υπολειμματικής αξίας σε κάθε τι το οποίο καταναλώνουμε και χρησιμοποιούμε είναι κρίσιμης σημασίας!
Συνάμα κάποια από αυτά τα ανακυκλώσιμα αποτελούν Α κύριες ύλες και για την εθνική μας παραγωγής. Η χρήση τους, κυρίως από την υποκατάσταση ακριβότερων εισαγόμενων Α υλών, βελτιώνει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων στην παγκόσμια αγορά, οι οποίες παράγουν στην ημεδαπή σώζοντας παράλληλα και θέσεις εργασίας!!
✅ Γιατί πρέπει να βελτιωθεί άμεσα;
Όταν τα ανακυκλώσιμα υλικά καταλήγουν σύμμεικτα, απαιτούνται ενεργοβόρες και δαπανηρές διεργασίες για τη διαλογή τους (γενικά θα πρέπει να δημιουργηθεί και ‘δω ένα πλαίσιο ώστε αυτές οι σύμμεικτες συσκευασίες να καταλήγουν σε μονάδες με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό και εγκαταστάσεις):
- Προκαταρκτικός διαχωρισμός (pre-sorting),
- Κατεργασία σε car shredder,
- Αφαίρεση μεταλλικών με μαγνήτη και eddy current separator
- Μηχανική επεξεργασία RDF,
όλα αυτά θα μπορούσαν να απλοποιηθούν ή να μειωθούν σημαντικά, αν η διαλογή γινόταν σωστά από τον πολίτη.
Είναι σαφές ότι η ανάμιξη ακατάλληλων υλικών στον μπλε κάδο, όπως οργανικά απόβλητα, γυαλί, μπάζα ή μπαταρίες, υπονομεύει την ανακύκλωση και καθιστά δύσκολη την παραγωγή αξιοποιήσιμων ρευμάτων ή δευτερογενών καυσίμων (όπως RDF).
Σημ: Σημαντικές Προϋποθέσεις για αξιοποίηση δευτερογενών καυσίμων
- Τα μη μεταλλικά πρέπει να είναι κυρίως καύσιμα (πλαστικά, χαρτί, υφάσματα, καουτσούκ).
- Πρέπει να μην έχουν υπερβολική υγρασία ή ρύπους (π.χ. λάσπες, επικίνδυνα απόβλητα).
- Πρέπει να υπάρχει άδεια/σχέδιο διαχείρισης για παραγωγή RDF, σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
- Εναλλακτική Χρήση RDF:
- Στην τσιμεντοβιομηχανία ως υποκατάστατο άνθρακα/μαζούτ.
- Σε μονάδες θερμικής ανάκτησης (waste-to-energy).
Σημαντικό!: δεν πλένουμε τις συσκευασίες γιατί δεν πρέπει να ξοδεύουμε άσκοπα πόσιμο νερό ΑΛΛΑ τις σκουπίζουμε με ένα χαρτί προσεκτικά, έπειτα ρίχνουμε το χαρτί με το οργανικό υπόλειμμα στον πράσινο κάδο, ώστε να μην μένουν οργανικά ή υγρά απόβλητα μέσα σε αυτές (τις συσκευασίες) ώστε να βοηθάμε σημαντικά, αφού αναφερόμαστε σε σύμμεικτες συσκευασίες, μετά τον θρυμματισμό, τον διαχωρισμό και την επεξεργασία στην παραγωγή RDF ή SRF και στο λιγότερο δυνατό υπόλειμμα το οποίο καταλήγει στους ΧΥΤΑ.
❌ Τι δεν πρέπει να καταλήγει στον μπλε κάδο;
Η επιτυχία της ανακύκλωσης προϋποθέτει συμμετοχή πολιτών και ξεκάθαρη ευθύνη. Δεν επιτρέπεται να απορρίπτονται στον μπλε κάδο:
- ❌ Οργανικά απόβλητα (αλλοιώνουν τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα και αυξάνουν την υγρασία, καθιστώντας τα άχρηστα).
- ❌ Γυαλί (θα ήταν προτιμότερο να κατευθύνεται στους μπλε κώδωνες).
- ❌ Μπάζα και ογκώδη απόβλητα (οδηγούνται σε κάδους για ΑΕΕΚ – Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων).
- ❌Ρούχα και παπούτσια, τα οποία είτε μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, είτε να καταλήξουν σε μονάδες επεξεργασίας χωρίς να μπερδευτούν με άλλα απόβλητα
- ❌ Ηλεκτρικές/Ηλεκτρονικές συσκευές (στους ειδικούς κάδους ΑΗΗΕ).
- ❌ Μπαταρίες (σε κάδους ΑΦΗΣ ή ειδικά σημεία συλλογής).
- ❌ Δοχεία υπό πίεση (π.χ. φιάλες προπάνιου ή σπρέι ή κλειστά γκαζάκια, θα πρέπει να καταλήγουν στα ρεύματα επικίνδυνων αποβλήτων).
Τι πρέπει να κάνει το κράτος;
Η ευθύνη δε βαραίνει μόνο τους πολίτες. Το κράτος οφείλει να εξασφαλίσει τις απαραίτητες υποδομές, ώστε οι σωστές πρακτικές να είναι εφικτές:
- ✅ Δημιουργία και επέκταση πράσινων σημείων ανά δήμο ή ομάδα δήμων.
- ✅ Ανάπτυξη πράσινων πάρκων κυκλικής οικονομίας με δυνατότητες διαχωρισμού, μεταφόρτωσης και ενεργειακής αξιοποίησης.
- ✅ Ενίσχυση συστημάτων ενημέρωσης και επιτήρησης. Όχι μόνο ενημερωτικά φυλλάδια, αλλά έλεγχοι, έπαινοι και αντικίνητρα.
- ✅ Στρατηγική συνεργασία με συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) για την πλήρη ιχνηλάτηση των ρευμάτων αποβλήτων.
- ✅ κινητά ΚΔΑΥ για συλλογή ανακυκλώσιμων από καταστήματα και επιχειρήσεις με σαφή διαχωρισμό των υλικών
- ✅ Η διασύνδεση του ΗΜΑ (Ηλεκτρονικού Μητρώου αποβλήτων) με άλλα δεξαμενές οι οποίες έχουν συνάφεια με τη διακίνηση των αποβλήτων κρίνεται αναγκαία.
π.χ
1. Γενικό Εμπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ)
- Σκοπός: Επιβεβαίωση στοιχείων επιχειρήσεων που παράγουν ή διαχειρίζονται απόβλητα.
- Οφέλη: Βελτίωση της διασταύρωσης δεδομένων και του ελέγχου νομιμότητας.
2. TaxisNet (ΑΑΔΕ)
- Σκοπός: Έλεγχος οικονομικών στοιχείων των επιχειρήσεων.
- Οφέλη: Εντοπισμός αδήλωτων δραστηριοτήτων διαχείρισης αποβλήτων – καταπολέμηση παραοικονομίας.
✅ αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης ώστε τα ανακυκλώσιμα να αποκτήσουν μεγαλύτερη ταχύτητα συλλογής/μεταφοράς και τελικής διάθεσης στις μονάδες αξιοποίησης π.χ χυτήρια, χαλυβουργεία, βιομηχανίες χαρτιού κ.α ή μονάδες επεξεργασίας με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό και υποδομές, αποφεύγοντας μεγάλους χρόνους εναπόθεσης οι οποίοι μπορεί να αυξήσουν και τον κίνδυνο πυρκαγιάς όταν πρόκειται για σύμμεικτα υλικά μη επαρκώς επεξεργασμένα.
Συμπέρασμα
Η ανακύκλωση στην πηγή δεν είναι απλή επιλογή, είναι θεμέλιο για την παραγωγή ποιοτικών δευτερογενών υλικών και καυσίμων, με προοπτική να υποκαταστήσουν πρωτογενείς πρώτες ύλες και να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα.
Η ανάμειξη ακατάλληλων υλικών στον μπλε κάδο, οδηγεί τελικά σε μια κοστοβόρα και περιβαλλοντικά επιβαρυντική επεξεργασία, η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί με πιο υπεύθυνη στάση των πολιτών και με σοβαρές επενδύσεις του κράτους.
