Η Έλλη Χρυσίδου, εικαστικός, δημοτική σύμβουλος, απαντάει στις ερωτήσεις της δημοσιογραφικής ομάδας του polismagazino.gr
“…Το διακύβευμα που τίθεται είναι, τελικά η εμπειρία αυτής της παγκόσμιας καραντίνας θα μας πάει στην κανονικότητα της συνήθειας, του φόβου, της αλλαγής, ή θα αποφασίσουμε ότι είναι η ευκαιρία να συμμετέχουμε ενεργά για τις αλλαγές που πρέπει να συμβούν, για καλύτερη, δικαιότερη, ανθρώπινη, αλληλέγγυα, σεβόμενη το διαφορετικό, προστατεύοντας το περιβάλλον… κοινωνία”
Κοινωνία και υποχρεωτική καραντίνα. Πώς θα είναι η επόμενη ημέρα; Ήγγικεν η ώρα της αποξένωσης των ανθρώπων; Ο Covid-19 προκάλεσε στην παγκόσμια κοινότητα ταυτόχρονα ένα βίαιο πρωτόγνωρο σοκ, με την ασφάλεια ως πιο σημαντική της ελευθέριας. Δοκιμάστηκαν τόσο τα συστήματα των κρατών, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και βρέθηκαν ανεπαρκή, με αδυναμίες και ανεπαρκείς υποστηρικτικές δομές της ανθεκτικότητας της κοινωνίας απέναντι στην κρίση. Δοκιμάστηκαν όμως και οι αντοχές του ανθρώπου, ο φόβος, η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα κυριάρχησαν με τον αναγκαστικά επιβεβλημένο εγκλεισμό. Ζήσαμε το ”νεκρό” χρόνο της καραντίνας, συνειδητοποιώντας την ανάγκη ριζικών αλλαγών που πρέπει να γίνουν με τον άνθρωπο όμως στο κέντρο. Η διαδικτυακή εικονική κοινωνικότητα που βιώσαμε όλο αυτό το διάστημα έχει τα θετικά της. Είναι σημαντικό να δούμε πως θα ανταποκριθεί και στην επόμενη μέρα, χωρίς να αντικαθιστά την φυσική όμως παρουσία, την επαφή, το άγγιγμα. Την επόμενη ημέρα είναι καθήκον όλων μας, πολιτείας και πολίτων, να στήσουμε τις κοινωνίες όρθιες χωρίς την κυριαρχία του φόβου, της αβεβαιότητας, του πανικού και της ανασφάλειας. Δεν υπάρχει άλλο περίσσευμα αντοχών στον τόπο μας, μετά και από την μακροχρόνια οικονομική κρίση που ακόμη προσπαθούμε να την ξεπεράσουμε. Σίγουρα η κοινωνική μας ζωή θα αλλάξει, ελπίζω όμως ότι τα δυο μέτρα απόστασης μεταξύ μας να μην είναι μια νέα συνθήκη που θα βάλει σε κρίση τις ανθρώπινες σχέσεις.
Πολιτισμός και κορωνοϊός. Άλλο ένα «χτύπημα» για τον πολιτισμό ή μια «ευκαιρία» για διαδικτυακή πολιτιστική επικοινωνία; Ο αναγκαστικός αυτοπεριορισμός και η παύση κάθε δραστηριότητας, για το επόμενο διάστημα, που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ποσό θα ‘ναι, στη φάση που και ο χώρος του πολιτισμού προσπαθούσε να ανακάμψει μετά την μεγάλη περίοδο της οικονομικής κρίσης, δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης, χωρίς η πολιτεία να αναλαμβάνει σοβαρές υποστηρικτικές στρατηγικές. Απεναντίας κωφεύει στις φωνές αγωνίας των καλλιτεχνών και όλων των ανθρώπων, των δημιουργικών ομάδων, που παράγουν πολιτισμό. Είναι απαράδεκτο όταν από την μια υποστηρίζει η πολιτεία η ίδια ότι ο πολιτισμός είναι το σημαντικότερο εργαλείο της κοινωνικής συνοχής, της ενδυνάμωσης της αντοχής και του ηθικού της έγκλειστης κοινωνίας, από την άλλη να αδιαφορεί για την βιωσιμότητά του, να μην προχωράει σε ένα σχέδιο υποστήριξης. Ίσως θα έπρεπε να αντιληφθούν όλοι ότι είναι η ευκαιρία, τώρα που θίγονται όλες οι μορφές κοινωνικότητας, φυσικής επικοινωνίας του ανθρώπου, οι μορφές διασκέδασης, οι πολιτισμικές εμπειρίες, οι συναυλίες , παραστάσεις, εκθέσεις …να βρεθούν και να δομηθούν νέες συνθήκες και μέθοδοι παραγωγής, διάθεσης και επικοινωνίας του καλλιτεχνικού έργου. Είμαι σίγουρη, απέναντι στα κλειστά και αδιάφορα ματιά της πολιτείας, ο καλλιτέχνης και οι άνθρωποι του πολιτισμού, θα συνεχίσουν να υπάρχουν και θα βρουν τον τρόπο να δημιουργούν και να παράγουν νέες συνθήκες αλλαγής της κοινωνίας.
Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα αίτια, εξαιτίας των οποίων, η ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του “μένουμε σπίτι” λόγω του κορωνοϊού; Το Μένουμε στο σπίτι, για να προστατευτούμε και να προστατεύσουμε και τον άλλο, για να μην κινδυνεύσει η κοινότητα, ούτε απλό ήταν ούτε εύκολο. Η αναγκαστική, συνεχής συμβίωση, το άγχος, η αβεβαιότητα, το άγνωστο, ακόμα και στην καλύτερη περίπτωση εμφανίζει προβλήματα, πόσο περισσότερο όταν η συμβίωση είχε από τα πριν εντάσεις και ζητήματα άλυτα. Όταν άτομα, οικογένειες που είχαν προηγούμενες δύσκολες σχέσεις, βρίσκονται έγκλειστοι στον ίδιο χώρο, τότε η συσσωρευμένη ένταση, προκαλεί πιθανά εντονότερες αντιδράσεις.
Η «καραντίνα» είναι η αρχή ενός «ελέγχου» της κοινωνίας, της οικονομίας και της καθημερινότητάς μας; Οι αλλαγές που θα προκύψουν στον τρόπο ζωής μας την επόμενη μέρα, δεν πρέπει να καθοριστούν από την καλλιέργεια του φόβου της ασφάλειας μας και να επιτρέψουν να παρθούν μέτρα καταστρατήγησης των ελευθεριών μας. Θα πρέπει να κρατήσουμε τα όποια θετικά αυτής της εμπειρίας και στην συλλογική προσπάθεια επιβίωσης να μην χάσουμε την κοινωνική συνοχή, την αλληλεγγύη. Θα πρέπει να δούμε τι κερδήθηκε και τι χάθηκε, να μην επιτρέψουμε να επικρατήσει η κοινωνική ανισότητα, να επανεξετάσουμε τα ισχύοντα πρότυπα της ζωής και του βίου,να επανατοποθετηθούμε, να αμφισβητήσουμε, να απορρίψουμε ή οχι, να προκρίνουμε νέες μεθόδους και θεσμούς κοινωνικού μετασχηματισμού μέσα από την δημοκρατία των πολίτων. Το διακύβευμα που τίθεται είναι, τελικά η εμπειρία αυτής της παγκόσμιας καραντίνας θα μας πάει στην κανονικότητα της συνήθειας, του φόβου της αλλαγής, ή θα αποφασίσουμε ότι είναι η ευκαιρία να συμμετέχουμε ενεργά για τις αλλαγές που πρέπει να συμβούν, για καλύτερη, δικαιότερη, ανθρώπινη, αλληλέγγυα, σεβόμενη το διαφορετικό, προστατεύοντας το περιβάλλον… την κοινωνία.
Ο Τουρισμός, λόγω της θετικής εξέλιξης στη χώρα μας ως προς την αντιμετώπιση της πανδημίας, πιστεύετε ότι θα αυξηθεί ή θα πληγεί; Ο τρόπος αντιμετώπισης της πανδημίας, με την επιβολή του εγκλεισμού είχε, όπως φαίνεται θετικό αποτέλεσμα, τόσο στο να μην νοσήσει μεγάλος αριθμός ανθρώπων, όσο και στην αντοχή του νοσοκομειακού συστήματος. Δεν σημαίνει όμως ακόμη ότι υπάρχει ανοσία της κοινότητας και κατά συνέπεια δεν μπορούμε να θεωρηθούμε ασφαλείς και αυτό ισχύει όχι μόνο για εμάς αλλά και παγκόσμια. Ο τουρισμός όπως και πολιτισμός που έχουν άμεση σχέση με την κινητικότητα των ανθρώπων βρίσκεται ήδη σε τραγική κατάσταση. Η διάσωση της τουριστικής βιομηχανίας, απαιτεί ένα σχέδιο σοβαρό με τα σημερινά πραγματικά δεδομένα, που ισχύουν τόσο εδώ στη χώρα μας, όσο και διεθνώς. Σχέδιο που να στηρίζεται σε στρατηγικές ανθεκτικότητας του χώρου σε καταστάσεις κρίσεων, σε εναλλακτικές προτάσεις που θα του επιτρέπουν την λειτουργία ανάλογα με τις συνθήκες. Όταν η οικονομία της χώρας στηρίζεται στον τουρισμό και τον πολιτισμό της, δεν μπορεί να μην υπάρχει ένας σοβαρός σύγχρονος σχεδιασμός υποστήριξης, προστασίας και βιωσιμότητας, σε συνθήκες όπως αυτές που ζούμε σήμερα.
Ποια είναι τα σχέδια σας την επόμενη ημέρα της κανονικότητας; Γενικά είμαι άτομο που δέχεται ευχάριστα τις προκλήσεις, τολμάω στις αλλαγές, αλλά κυρίως αντιστέκομαι στο τέλμα της συνήθειας. Ο εγκλεισμός, μου προκάλεσε να σταθώ απέναντι στις επιλογές που έχω κάνει στη ζωή μου, τι θέλω να κρατήσω και τι όχι, πως θέλω να υπάρχω στην κοινότητα, πως υπάρχω ως καλλιτέχνης.
Ως δημοτικός σύμβουλος, επειδή είμαι σχεδόν σίγουρη, ότι οι προκλήσεις της επομένης μέρας στην πόλη μας θα ‘ναι μεγάλες, απαιτείται σοβαρή και υπεύθυνη στάση, εγρήγορση και συνέπεια, όλων όσοι θέλουμε να κρατήσουμε την πόλη ανοιχτή, προοδευτική και ανθρώπινη.
Ως καλλιτέχνης, πιστεύω ότι η τέχνη σήμερα περισσότερο από άλλοτε μπορεί να λειτουργήσει για την κοινωνική αλλαγή. Πιστεύω στην δύναμη της τέχνης για την υποστήριξη, την ενδυνάμωση της κοινότητας και αυτό το διάστημα καλεσμένη από την ArtBox, σχεδιάσαμε και δουλεύουμε εάν νέο project, το how to, του προγράμματος CommonLab, συνέχειας του προγράμματος Labattoir.
Το how to, έχει ως στόχο την έρευνα της κρίσης που βιώνουμε, την ενδυνάμωση της κοινότητας, της συλλογικής διαχείρισης της νέας πραγματικότητας μέσω της τέχνης. Είναι ένα εργαστήριο-πλατφόρμα για τη δημιουργία μιας διαδικτυακής κοινότητας, η οποία μοιράζεται την κοινή εμπειρία του εγκλεισμού σε σχέση με την επόμενη μέρα. Σήμερα, ζώντας αυτήν την εμπειρία, νοιώθω πιο αποφασισμένη για αυτά που θέλω να κάνω.
Έλλη Χρυσίδου εικαστικός, δημοτική σύμβουλος.
