Το σινεμά μέσα από τα λόγια σπουδαίων κινηματογραφιστών. Του Γιώργου Τέρπου

Δεν θεωρείται τυχαία η τέχνη της αμεσότητας και της διαφάνειας. Ο κινηματογράφος έχει την απόλυτη δύναμη να υποτάσσει άνευ όρων των θεατή στον κόσμο που ανοίγει μπροστά του η 7η τέχνη. Το κοινό προβάλλεται στην ταινία, είναι αυθόρμητα παρόν σε αυτήν.
Ο Jacques Aumont, από τους σπουδαιότερους θεωρητικούς κινηματογράφου, ονομάζει τούτη την απορρόφηση της συνείδησης από το θέαμα.. “μαγεία”. Η αδυναμία δηλαδή να ξεφύγεις από την εικόνα, η αδιόρατη κίνηση προς την οθόνη ολόκληρου του είναι, ενώ βρίσκεται σε κατάσταση έντασης. Η κατάργηση του εαυτού μέσα στα θαύματα ενός κόσμου όπου και το να πεθάνεις βρίσκεται στο έσχατο όριο της επιθυμίας. Η πρόκληση αυτής της έντασης σε σχέση με την οθόνη φαίνεται να είναι ο βασικός σκοπός του σκηνοθέτη.
Το σινεμά αποτελεί την έβδομη τέχνη, δίπλα στη μουσική, τη γλυπτική, τη ζωγραφική, την ποίηση, το χορό και την αρχιτεκτονική. Η δημιουργία του κινηματογράφου πραγματοποιήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να δώσει ζωή σε στατικές εικόνες που αφηγούνταν μια ιστορία. Μάλιστα ο κινηματογράφος ήταν μια ανθρώπινη ανάγκη που πήρε σάρκα και οστά χάρη στην αέναη φαντασία σπουδαίων καλλιτεχνών του παρελθόντος. Σήμερα έχουμε την τύχη να απολαμβάνουμε στη σκοτεινή αίθουσα οτιδήποτε μπορεί να σκεφτεί ο ανθρώπινος νους..

Για του λόγου το αληθές, όταν κάποτε ζητήθηκε από τον Krzysztof Kieslowski να πει την γνώμη του για τον ρόλο του σκηνοθέτη σε μια ταινία, εκείνος απάντησε κοφτά και περιεκτικά, μεταξύ σοβαρού και αστείου: “He helps”(βοηθάει). Κάθε άνθρωπος που βρισκόταν στην αίθουσα, ήταν πια βέβαιος για τους εκατομμύρια κινηματογραφικούς γαλαξίες που έκρυβε ο Πολωνός σκηνοθέτης στο κεφάλι του. Κάποια άλλη φορά ο εξάστερος (6 Oscar) Billy Wilder είπε πως για να αντέξεις την δουλειά του σκηνοθέτη πρέπει να είσαι, την ίδια στιγμή, αστυνόμος, ψυχαναλυτής, συκοφάντης μα πάνω απ’ όλα.. μπάσταρδος. Μάλιστα κυρίες και κύριοι, τάδε έφη Wilder.
Οι παρακάτω γραμμές είναι αφιερωμένες σε σπουδαίους κινηματογραφιστές που κατάφεραν μέσα από τις ταινίες του να ταράξουν όχι μόνο το κινηματογραφικό στερέωμα αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. Προσπαθούμε λοιπόν να δούμε πως έμοιαζε το σινεμά στα δικά τους μάτια, μέσα από δικά τους λόγια..

Quentin Tarantino
“Αν αγαπάς τον κινηματογράφο με κάθε μόριο του σώματος σου πραγματικά.. τότε αρκεί για να κάνεις μία καλή ταινία”

Jean-Luc Godard
“Το σινεμά είναι η πιο όμορφη απάτη σε ολόκληρο τον κόσμο”

Orson Welles
“Μια ταινία δεν είναι ποτέ αρκετά καλή.. εκτός αν η κάμερα γίνει μάτι στο μυαλό ενός ποιητή”

Alfred Hitchcock
“Στις ταινίες μυθοπλασίας ο σκηνοθέτης γίνεται Θεός.. στα ντοκιμαντέρ όμως ο Θεός γίνεται σκηνοθέτης”

Roman Polanski
“Το σινεμά πρέπει να σε κάνει να ξεχνάς ότι κάθεσαι μέσα σε μια θεατρική αίθουσα”

Stanley Kubrick
“Πως θα ήταν ποτέ δυνατόν να εκτιμήσουμε το χαμόγελο της Mona Lisa, αν ο Da Vinci είχε γράψει στην άκρη του καμβά «Η κυρία χαμογελά γιατί κρύβει μυστικά από τον εραστή της». Κάτι τέτοιο θα δέσμευε το θεατή σε μία μόνο πραγματικότητα.. πράγμα το οποίο δεν πρέπει να συμβαίνει ποτέ στο σινεμά”

Francois Truffaut
“Είναι ο κινηματογράφος πιο σημαντικός από την ίδια την ζωή;”

Abbas Kiarostami
“Τα καθίσματα του κινηματογράφου προκαλούν τεμπελιά στους θεατές καθώς περιμένουν όλες τις πληροφορίες σερβιρισμένες στο πιάτο. Για μένα όμως, τα ερωτηματικά είναι τα σημεία στίξης της ζωής”

David Lynch
“Κάποιες φορές μου έρχεται μια ιδέα για ταινία.. και όταν ερωτεύεσαι μια κινηματογραφική ιδέα.. τότε είναι μια ένδοξη, λαμπρή μέρα”

Francis Ford Coppola
“Θεωρώ ότι οι κινηματογραφικές ταινίες και η μαγεία ήταν ανέκαθεν συγγενικές έννοιες. Οι πρώτοι άνθρωποι που έκανα σινεμά.. αναμφίβολα ήταν μάγοι”

Martin Scorsese
“Ο κινηματογράφος έχει να κάνει με όλα αυτά που είναι μέσα στο κάδρο.. και με αυτά που είναι έξω από αυτό”

Pedro Almodovar
“Το σινεμά είναι μια γλώσσα που μιλά για το μέλλον.. παρόλο που οι ιστορίες που λέμε βασίζονται στο παρελθόν”

Fran Capra
“Δεν υπάρχουν κανόνες στην κινηματογράφηση, μόνο αμαρτίες.. και το προπατορικό αμάρτημα για το σινεμά είναι η νωθρότητα”

Walt Disney
“Δεν κάνουμε ταινίες για να βγάλουμε χρήματα.. βγάζουμε χρήματα για να κάνουμε ταινίες”

John Milius
“Ο πόνος είναι προσωρινός.. ο κινηματογράφος όμως μένει παντοτινά”

Robert Bresson
“Μια ταινία, γεννιέται αρχικά στο μυαλό και λίγο αργότερα πεθαίνει στο χαρτί. Έπειτα ανασταίνεται από τους πρωταγωνιστές οι οποίοι με την σειρά τους πεθαίνουν μέσα στο έργο. Παρόλα αυτά όταν τους αξιοποιείς και τους σκηνοθετείς αριστοτεχνικά.. ζωντανεύουν ξανά, αθάνατοι στην μεγάλη οθόνη σαν τα λουλούδια με το νερό”

Darren Aronofsky
“Ένα βράδυ δεν μπορούσα να κοιμηθώ ούτε λεπτό. Και όπως καθόμουν στο γραφείο μου σκεπτικός.. συνειδητοποίησα ότι είμαι ανεξάρτητος κινηματογραφιστής”

Ingmar Bergman
“Καμία τέχνη δεν μπορεί να διαπεράσει την συνείδηση μας όπως το κάνει το σινεμά. Μόνο αυτό μπορεί να τρυπώσει κατευθείαν στα πιο σκοτεινά δωμάτια της ψυχής μας και ν’ αγγίξει συναισθήματα που δεν γνωρίζαμε καν ότι υπάρχουν”

Charlie Chaplin
“Το μόνο που χρειάζομαι για να κάνω μια κωμωδία είναι.. ένα πάρκο, έναν αστυνόμο κι ένα όμορφο κορίτσι”

Christopher Nolan
“Θεωρώ πως το κοινό στις μέρες μας είναι πολύ καθησυχασμένο κι ευκολόπιστο. Πιστεύουν εύκολα ότι ακούν και βλέπουν. Αυτό ακριβώς θέλω να αλλάξω”

*Ανώνυμος κινηματογραφιστής
“Το θέατρο είναι ζωή. Το σινεμά τέχνη. Η τηλεόραση.. έπιπλο”

Γιώργος Τέρπος αθεράπευτα κινηματογραφόφιλος και λάτρης της μαγείας. Ποιας μαγείας…; Ο φωτισμός χαμηλώνει, οι φωνές σιωπούν και η οθόνη γεμίζει χρώματα, ζωντανεύει. I call it Magic.. CineMagic! Αγαπώ ταινίες με στιλιζαρισμένη, εκστατική φωτογραφία που μαγνητίζει τον θεατή(βλ. Wally Pfister & Emmanuel Lubezki). Wes Anderson, Paul Thomas Anderson κι έπειτα Tim Burton είναι οι σκηνοθέτες που με διαπερνούν με την ξεχωριστή σφραγίδα που φέρουν οι δουλειές του καθένα.