“Άλκηστις” κωμικοτραγωδία σε ελεύθερη απόδοση των Δημήτρη Βαρβαρήγου και Λευκοθέας Μαρίας Γκολγκάκη, βασισμένη στο έργο του Ευριπίδη

Γράφει η Ιωάννα Λαζάρου, συγγραφέας

Το βιβλίο Άλκηστη του Ευριπίδη που κυκλοφόρησε από τα 24 γράμματα εκδόσεις, σε ελεύθερη απόδοση από τους Δημήτρη Βαρβαρήγο και Λευκοθέα Μαρία Γκολγκάκη, μας αποδεικνύουν πόσο επίκαιροι και διαχρονικοί είναι οι αρχαίοι τραγωδοί.

Η Άλκηστις του Ευριπίδη διδάχτηκε για πρώτη φορά το 438 π.Χ. και συνδυάζει την τραγωδία με το σατυρικό δράμα. Είναι ένα αλληγορικό έργο καθώς απαξιώνει τη σημαντικότητα του θανάτου μπροστά στην πίστη και τη δύναμη της αγάπης προβάλλοντας μέσα από την τραγικότητα την κωμική πλευρά των ανθρώπινων ζητημάτων.

Το έργο προσεγγίζει το θέμα της ανθρώπινης θυσίας, της ζωής και του θανάτου. Εξυψώνει τα θέματα της αφοσίωσης, της προσφοράς και της αλληλεγγύης. Διαβάζοντας το βιβλίο αντιλήφθηκα πως οι δύο συγγραφείς: Βαρβαρήγος και Γκολγκάκη, θέλοντας να διακωμωδήσουν το σοβαρά αληθινό γεγονός του θανάτου προβάλλουν με τον λόγο τους εκείνα τα κωμικά στοιχεία που ενισχύουν μέσω των χαρακτήρων των ηρώων και ηρωίδων του έργου την σοβαρή και ουσιαστική διάσταση της κωμωδίας.

Η αγάπη διαχρονικά έχει αποδειχθεί ως ένας από τους πιο ισχυρούς και σημαντικούς παράγοντες της ανθρώπινης ύπαρξης. Η δύναμη της αγάπης να προσφέρει χαρά, ευτυχία, ελπίδα, ενθάρρυνση και τρυφερότητα είναι αδιαμφισβήτητη.

Ωστόσο, όσο πολύτιμη και δυνατή κι αν είναι η αγάπη, ο θάνατος είναι ένας αναπόφευκτος φυσικός και αναπόσπαστος κύκλος της ζωής. Ο θάνατος είναι μια ανεπίλυτη και μυστηριώδης πραγματικότητα που καθορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη.

Αν και η αγάπη μπορεί να βοηθήσει να αντιμετωπιστεί ο θάνατος με συναισθηματική δύναμη και να προσφέρει παρηγοριά και στήριξη κατά την διάρκεια του πένθους, αλλά δεν μπορεί να ανατρέψει την βαρύτητα ή την αναπόφευκτη αλήθεια του θανάτου.

Προσωπικά πιστεύω ότι η αγάπη μας επιτρέπει να ζήσουμε με πληρότητα και να δημιουργήσουμε σημαντικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της ζωής. Η αγάπη μπορεί να μας βοηθήσει να ζήσουμε με πάθος, να αποδεχόμαστε τις αυθόρμητες στιγμές της ζωής και να εκτιμούμε την ομορφιά που περιβάλλει τον κόσμο μας.

Η αγάπη μπορεί να ενισχύσει την ανθρώπινη διαβίωση και να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τον θάνατο με αξιοπρέπεια και συναισθηματική δύναμη. Ωστόσο, ο θάνατος παραμένει μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα που δεν μπορεί να καταπολεμηθεί πλήρως από την αγάπη. Και σε αυτό το σημείο οι δυο συγγραφείς προσπαθούν μέσω της διακωμώδησης να απαλύνουν το σοβαρό γεγονός του θανάτου.

Το έργο ξεκινά με τον βασιλιά Αδμήτο να λαμβάνει μία προφητεία πως θα πεθάνει, εκτός αν κάποιος άλλος θελήσει να πεθάνει για λογαριασμό του. Οι γονείς του αρνούνται, αλλά όχι η γυναίκα του, η οποία δέχεται να κάνει αυτή τη θυσία. Όταν η Άλκηστις πεθαίνει, εμφανίζεται ο Ηρακλής και καταφέρνει να την επαναφέρει από τα σκοτεινά τάρταρα στο φως της ζωής. Συγκινημένοι όλοι από την πράξη ανθρωπισμού της Άλκηστις, εκφράζουν τον θαυμασμό τους και χαίρονται που αποκαθίσταται από την αρχή η ζωή τους, όπου από τις ανθρωπιστικές αρχές, συμβολίζονται, η αθανασίας της αρετής και η επίτευξη της ψυχικής αθανασίας.

Στόχος των δύο συγγραφέων αποτέλεσε η κωμική διασκευή της τραγωδίας Άλκηστις του Ευριπίδη σε μια προσπάθεια αναβίωσης του αρχαίου δράματος μέσω προστιθέμενων βασικών στοιχείων της κωμωδίας. Κατά την ελεύθερη απόδοση του έργου, μας λέγουν, ότι εστίασαν στην προσέγγιση αρχαίων προτύπων και κανόνων, όσο αυτό είναι δυνατόν, ώστε να γίνει μια ανάλυση της εσωτερικότητας του φανταστικού των αισθημάτων της Άλκηστις και των υπόλοιπων ηρώων που προκαλεί μια τέτοια εμπειρία στην οποία εμπλέκονται με ένταση το σώμα και ο ψυχισμός. Ο ποιητικός λόγος, η ανάδειξη της ελληνικής γλώσσας με μορφή όμοια με αυτή της αττικής κωμωδίας και οι τεχνικές με τον τρόπο που εκφέρονται τα κωμικά στοιχεία μέσω της υποκριτικής απόδοσης, συμβάλλουν στο να πλησιάσουνε την πρωταρχική εμπειρία του αρχαίου θεάτρου.

Το εν λόγω βιβλίο είναι ένα σοβαρό από κάθε άποψη πόνημα. Οι δύο συγγραφείς Δ. Βαρβαρήγος Λ.Μ Γκολγκάκη, έκαναν την διασκευή σεβόμενοι τις αρχές του αρχαίου δράματος προσδίδοντας με τον λόγο τους εκείνα τα κωμικά στοιχεία που χαρίζουν σοβαρό θεατρικό κύρος στην κωμικοτραγωδία.