Η Ευαγγελία Θ. Καϊράκη είναι ιστορικός της τέχνης και ανεξάρτητη επιμελήτρια εκθέσεων. Αυτή την περίοδο (9-24/3) επιμελείται την έκθεση “Μη ζώην μετ’ αμουσίας”, που παρουσιάζεται στην αίθουσα τέχνης artevisione στην Αθήνα με τη συμμετοχή 28 καταξιωμένων καλλιτεχνών.
Στις 8 Μαρτίου και με αφορμή Την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας η δημοσιογραφική ομάδα του polismagazino.gr απευθύνει 6 ερωτήσεις στη γυναίκα, τη μητέρα, την σύντροφο, την εργαζόμενη της διπλανής πόρτας.
Ποια γυναίκα σε εμπνέει και γιατί; Την απάντηση την έχω πάντα φωστήρα στη ζωή μου, πόσω δε μάλλον σήμερα που υπάρχει αυτή η ρευστότητα στην ιστορία. Ως γυναίκα της μέσης τάξης, αν μπορούμε στις μέρες μας να μιλάμε με αυτούς τους “στερεοτυπικούς” όρους, και ανήκουσα σε μια “γενιά”, που ορόσημα της νεώτερης ιστορίας πέρασαν σαν προφορική διήγηση στις συνειδήσεις της, μπορώ να πω ότι εμπνέομαι από την προσφυγοπούλα προγιαγιά μου, που ήρθε με μιαν εικόνα σαν φυλακτό και λίγες λίρες κρυμμένες σε ένα πουγκί στο στήθος από τη Μικρά Ασία και μπόρεσε όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά να ξαναστήσει από το μηδέν τη ζωή της με αξιοπρέπεια και όραμα. Και μένω στη λέξη όραμα, γιατί παρά τις αντιξοότητες και τις απώλειες, που σκληραίνουν τον άνθρωπο και τον κάνουν πιο πραγματιστή, καλλιέργησε την αξία της μόρφωσης στο παιδί και τα εγγόνια της, με την ιδιότητα του “στήμονα”, όπως έλεγε, αναλφάβητη ούσα, να είναι το πλέον υψηλό και αδιαπραγμάτευτο ιδανικό. Αυτήν, λοιπόν, τη γυναίκα, δεν μπορώ παρά να θαυμάζω και να ευχαριστώ για αυτό το ιδανικό που μεταλαμπάδευσε στους κατιόντες της. Θαυμάζω επίσης κάθε γυναίκα, όπως και κάθε άνθρωπο, που υπερβαίνει καθημερινά τον εαυτό και τις αντοχές του, για να είναι συνεπής στο πλαίσιο ζωής που έχει θέσει, στη δουλειά, στην οικογένεια, στις διαπροσωπικές του σχέσεις, χωρίς να εκπίπτει από το αξιακό του σύστημα. Δεν χρειάζεται θεωρώ να έχουμε μόνο ως πρότυπα γυναίκες που άλλαξαν επώνυμα τον ρου της ιστορίας και της επιστήμης και το “δεν χρειάζεται” δεν το λέω με διάθεση υποβιβασμού της προσφοράς τους. Το λέω με την έννοια ότι “μικροί καθημερινοί ήρωες και ηρωϊδες”, που για κάποιον λόγο αφηρωϊστηκαν, υπάρχουν δίπλα μας να δίνουν το παράδειγμα δύναμης, υπέρβασης του εαυτού τους και προσήλωσης σε υψηλούς στόχους.
Μια άλλη περίπτωση είναι η φίλη μου Γεωργία, που στάθηκε βράχος, με εγκαρτέρηση και αξιοπρέπεια στην ασθένεια του παιδιού της και μετά την απώλειά του, παρά το πένθος που έχει καταγραφεί μέσα της, δεν έχασε την πίστη της στη ζωή, το φως του ήλιου, τους ανθρώπους και το επέκεινα. Επίσης, παραδέχομαι όλα τα νέα κορίτσια που περιμένουν στη στάση το λεωφορείο για να πάνε στη Σχολή ή τη δουλειά τους και δεν πουλούν τη συνείδησή τους, για να μπουν σε ένα ακριβό αυτοκίνητο. Ή τις μανάδες που καλούνται να μεγαλώσουν μη νευροτυπικά παιδιά, που μπορεί να είναι στην αφάνεια και στο περιθώριο ακόμα, αλλά έχουν καθημερινά να αντιπαλαίσουν σαν υπέρ- ηρωίδες video games τόσους εσωτερικούς και εξωτερικούς δαίμονες. Μια βαθιά υπόκλιση.
Έχεις υποστεί κάποια μορφή βίας έως σήμερα; Τι σημαίνει για εσένα το κίνημα #MeToo; Έχουμε κάνει άλμα ως δυτική κοινωνία, για να μην είναι η βία απέναντι στις γυναίκες αυτονόητη και ατιμώρητη.. Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα αντιλήψεις και συμπεριφορές διχαστικές, αναφορικά με τη θέση της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία, κατάλοιπα μιας προνεωτερικής πραγματικότητας, με την “πατριαρχία” να έχει περάσει από γενιά σε γενιά ως θέσφατη για την ισορροπία και την ευταξία μιας οικογένειας. Οπότε, βία, με την έννοια της υποτίμησης και της κακόβουλης κριτικής, όταν διεκδίκησα και άλλη θέση στην κοινωνία, πέρα από αυτή της συζύγου και μητέρας, ως ελεύθερη πολίτης, δηλαδή, που λέει απροσχημάτιστα τη γνώμη του, ζει και λειτουργεί κατά συνείδηση ή ως επαγγελματίας που διεκδικεί ανέλιξη, έχω υποστεί. Είτε άμεσα, δεχόμενη κριτική του τύπου “στην κουζίνα ολοταχώς”, ή έμμεσα, είτε πιάνοντας απλά αρνητικά vibes ή ως θύμα συκοφαντίας και υπονόμευσης. Κακές συμπεριφορές αφορούν όλα τα φύλα, απλά η γυναίκα είναι πιο ευάλωτη ακόμα σε αυτές, λόγω σεξιστικών ιδεοληψιών, που πρέπει άμεσα να απεμπολήσουμε, γιατί η ιστορία τρέχει, υπάρχουν άλλα κελεύσματα πάνω στα οποία πρέπει να σταθούμε, μην αναλωνόμαστε πια σε ζητήματα έμφυλα. Αυτά έπρεπε ήδη να έχουν λυθεί, αφής στιγμής στο πλαίσιο της δυτικής διανόησης κυκλοφόρησαν τα βιβλία της Σιμόν Ντε Μπουβουάρ.
Το κίνημα me too, λοιπόν, επικαιροποιεί τα αυτονόητα και στηλιτεύει φαινόμενα βίας, που αποτελούν όνειδο για την εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας και της δυτικής σκέψης, εν γένει. Το τελευταίο καιρό, δε, αφορμήθηκα από τη ρητορική για τη θέση της γυναίκας, οργανώνοντας στην Οικία Σοφίας Λασκαρίδου έκθεση με θέμα το “Το βιολί του Ingres”, που καταπιάστηκε με το δίπολο της υποταγής στην Ανατολή και της αυτοδιάθεσης στη Δύση, με πρόσχημα το γυμνό γυναικείο σώμα, τον Απρίλιο ετοιμάζω έκθεση στο Βρυσάκι στην Πλάκα με θέμα “Η ωραία Σιμονέτα”, που περιστρέφεται γύρω από την πλατωνική έννοια περί ωραιότητας, και τον Ιούνιο, καλώς εχόντων, στο Μελίνα στο Θησείο ομαδική έκθεση με θέμα τη ζωή της Ζωζώς Νταλμάς, όπου μεταξύ άλλων θίγω το θέμα της γυναικείας χειραφέτησης. Τίτλος: Στην υγειά σας Μεσιέ Κεμάλ, καθώς από το γοβάκι της έπινε σαμπάνια ο Κεμάλ, όπως θρυλείται.
Ποια θεωρείς ότι είναι η μεγαλύτερή σου επιτυχία στην προσωπική και επαγγελματική σου πορεία; Μετά από πολύ κόπο, αρετή και τόλμη, που λέει και ο ποιητής, αλλά και τύχη, κατέκτησα την ελευθερία να τις διαγράψω, όπως ακριβώς ήθελα και μπορούσα. Και οι δύο πορείες είναι απόλυτα ταυτόσημες με εμένα, με τα θέλω, την προσωπικότητα, τη συνείδηση, το συναίσθημα και τις αντοχές μου. Τα ξένα σώματα, άλλωστε, πάντα τα αποβάλλει ο οργανισμός.
Καριέρα ή οικογένεια; Στη σύγχρονη εποχή δεν πρέπει να υπάρχουν τέτοια δίπολα και τέτοιοι ακροβολισμοί, οπότε εξ ορισμού δεν μπορώ να διαλέξω. Η πολιτεία οφείλει να υποστηρίζει μια γυναίκα που θέλει να δημιουργήσει οικογένεια, αλλά να υπάρχει ως παραγωγική μονάδα στη κοινωνία και να εξελίσσεται επαγγελματικά. Έστω και εάν η πολιτεία δεν το πράττει ως οφείλει, δίνοντας περισσότερες διευκολύνσεις, θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου, μέσα από καθημερινό αγώνα, προσαρμόζει τη ζωή του με βάση τις ανάγκες και τις προτεραιότητές του και μπορεί στο πλαίσιο αυτό να συναρμόσει τα πάντα.
Πως θα περιέγραφες τη σύγχρονη γυναίκα; Ως έναν μεταμοντέρνο άνθρωπο που έχει πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία, οπότε είναι πιο εύκολο για εκείνη να ορίσει τη ζωή της, κατά βούληση και κατά συνείδηση.
Ποιο είναι moto της ζωής σου; Όλες οι ρήσεις του Σαρτρ και του Καμύ που αναφέρονται στην ελευθερία και την ατομική ευθύνη. Επίσης ο λόγος του Αποστόλου Παύλου προς Κορινθίους για την αγάπη.
