Επιμέλεια: Εύα Πετροπούλου Λιανού
>>>>Κώδικας Τοποθεσίας – Plus Code<<<<
GCWC+2J سنجار، / الحلة، 51000, Ιράκ #iraq #babylon #mesopotamia #lion_of_babylon #ιρακ #βαβυλωνα
Βάσει πρωτίστως φυσικών αρχείων, εδώ και 40.000 έτη τα βαρέα αιλουροειδή, ήτοι πανθηρίνες, αποτελούσαν για την Ανθρωπότητα σύμβολα ιερά. Από το λυκόφως της Λίθινης Εποχής με τα αγαλματίδια και τις σπηλαιογραφίες στην Κεντρική Ευρώπη, στα κολοσσιαία δείγματα της Αρχαιότητας όπως ο επί των εδαφών μας μαρμάρινος Λέων της Χαιρωνείας και από εκεί στο λυκαυγές της Βιομηχανικής Επανάστασης με τα φαντασμαγορικά ολόγλυφα που κοσμούν διάσημες πλατείες και μεγαλοπρεπή οικοδομήματα ανά την υφήλιο, όπως ο λόφος του Λιονταριού στο Βέλγιο (Lion’s Mound), μνημείο της μάχης του Βατερλό. Με την πάροδο του χρόνου, ο όρος ‘’Λέων’’ θα αποτελέσει επώνυμο ηγεμονικών μορφών και πρώτο συνθετικό ονομάτων. Η ανορθωμένη επί την οπίσθιων ποδιών και – συνήθως – εστραμμένη προς τα δεξιά στάση του, θα καθιερωθεί ως έμβλημα θυρεών (αγγ: coat of arms). Σε αυτήν την ανάρτηση θα εστιάσω σε ένα – εκτός συνόρων – έργο σταθμό, το οποίο μέχρι και την στιγμή που πληκτρογραφώ αυτές τις γραμμές, στέκει αγέρωχο στην περιοχή που αναπαύεται εδώ και πάνω από δυο χιλιετίες η πόλη της Βαβυλώνας. Εκεί δηλαδή όπου ο Μέγιστος των Ελλήνων άφησε την τελευταία του πνοή το 323 π.Χ. Προσεγγίζω (και) ηθικώς το όλο ζήτημα, διότι ως γνωστόν, στην ευρύτερη περιοχή της Εγγύς Ανατολής λόγω των πολυάριθμων εστιών στρατιωτικής ανάφλεξης, οι ολοένα αυξανόμενες λεηλασίες ή ακόμα και υφαρπαγές μεγαλιθικών δημιουργημάτων του Παλαιού Κόσμου, αποτελούν δυστυχώς ένα χρόνιο τραύμα. Ένα κεφάλαιο του οποίου η δυναμική ενισχύθηκε μέσα και από την διαδικτυακή και διεξοδική επικοινωνία που είχα με τον βετεράνο αρχαιολόγο Arch Mohammed AlBabilyτου Μουσείου της Βαβυλώνας, τον οποίο και θα ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου και για την ένθερμη ανταπόκριση του αλλά και για το φωτογραφικό υλικό με το οποίο με προμήθευσε.
Σε μια απόσταση 85 χιλιομέτρων από την Βαγδάτη λοιπόν, ‘’φρουρεί’’ σε πείσμα των έκρυθμων καιρών τα λείψανα της ομώνυμης πόλης ο Λέων της Βαβυλώνας, μια εντυπωσιακή και βαρύγδουπη σύνθεση, στην οποία ένας ασιατικός λέων ακινητοποιεί επιβλητικά έναν άνθρωπο πάνω σε ένα βάθρο. Με την χαρακτηριστική λεοντή κατά μήκος της κοιλίας του, πρόκειται για ένα ακόμα λιθαράκι στον μακρύ κατάλογο της Αρχαϊκής καλλιτεχνικής επικράτειας, ή μάλλον ογκόλιθος για τους παρευρισκόμενους πλησίον του και είναι κατασκευασμένο από μαύρη πέτρα βασάλτη μήκους 2.6 μέτρων και βάρους περίπου 7000 κιλών. Είναι αξιοσημείωτο ότι στην ράχη του φέρει υποδοχές υποδηλώνοντας την ύπαρξη μια βάσης πάνω στην οποία θα στεκόταν η θεά Ισταρ.
Με προφανή σκοπό την υπόμνηση υπεροχής αλλά και την ενστάλαξη του φόβου προς στους εχθρούς, αποτελεί έναν θησαυρό της πάλαι ποτέ Μεσοποταμιακής τεχνοτροπίας. Άλλωστε πάνω από 100 έγχρωμες παραστάσεις ανάγλυφων λεόντων δημιουργήθηκαν προς τη βόρεια είσοδο της Βαβυλώνας, την περίφημη Πύλη της Ιστάρ, καθώς και την Αίθουσα του Θρόνου του Ναβουχοδονόσορα, πολλά εκ των οποίων στις μέρες μας, ανήκουν που αλλού… στις συλλογές διάσημων μουσείων. Ένας παράλληλος σφετερισμός με αυτόν τον Ελγίνειων μαρμάρων και όχι μόνο.
Με εμφανείς φθορές στην επιφάνεια αλλά και στην γενικότερη δομή του, το υπέροχο αυτό τέχνεργο ανακαλύφθηκε το 1876 από γερμανική αρχαιολογική αποστολή και έχει υποστεί περαιτέρω ζημιά, λόγω της έλλειψης ευθιξίας από την μεριά των επισκεπτών αλλά και φυσικών αιτιών όπως η διάβρωση και οι εκάστοτε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Όμως η πιο σημαντική υλική απώλεια, αποτυπώνεται με θλιβερό τρόπο στην γνάθο και προκλήθηκε το 1917 όπως μαρτυρά ο Στρατιώτης Ρόμπερτ Τζον Μόργκαν του Σώματος Υπηρεσίας Στρατού στα απομνημονεύματα του, όταν κατά την διάρκεια της νύχτας ντόπιοι Άραβες ψάχνοντας για νομίσματα, έσπασαν με μεγάλα σφυριά το πρόσθιο μέρος του κεφαλιού.
Το 2013 ωστόσο, το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων (WMF) συνεργάστηκε με το Κρατικό Συμβούλιο Αρχαιοτήτων του Ιράκ (SBAH) στα πλαίσια του προγράμματος ‘’Future of Babylon’’ για να αναβαθμίσει τον χώρο, επήλθε λοιπόν καθαρισμός της βάσης και μερική αποκατάσταση, δημιουργία δικτυώματος ασφαλείας και διάφορες άλλες παρεμβάσεις. Μια σύμπραξη άξια ευφημισμών κατά την γνώμη του γράφοντος, δεδομένου και του οδυνηρού παρελθόντος της χώρας. Ο Λέων θεωρείται εθνικό σύμβολο του Ιράκ, ενώ έχει χρησιμοποιηθεί από πολλά ιρακινά ιδρύματα όπως η Ιρακινή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, εξ ου και ο χαρακτηρισμός της ομάδας ‘’Λιοντάρια της Μεσοποταμίας’’ ο οποίος πηγάζει από το ίδιο το γλυπτό.
Οι καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις αποπερατώθηκαν με συνδυασμό μολυβιού και σινικής μελάνης και αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του γράφοντος
©®Κωνσταντίνος Φάης
