Μαρία Παναγιώτου: “Θεωρώ σαν αναπόσπαστο μέρος της φυσιογνωμίας μου, την εσωτερική ανάγκη να θέλω και να μπορέσω να εξωτερικεύσω την παλέτα των χρωμάτων από τα ερεθίσματα της ψυχής μου”

“Η μεγαλύτερη πρόκληση σαν καλλιτέχνης θα έλεγα ότι ήταν η προηγούμενη και περιμένω την… επόμενη.”

Πως και πότε ξεκινήσατε να ασχολείστε συστηματικά με τη ζωγραφική; Από μικρή ηλικία, πριν το νηπιαγωγείο ακόμα είχα το “μικρόβιο” της ζωγραφικής μέσα μου. O πατέρας μου έφτιαχνε φακέλους και εκεί μάζευε τα μικρά έργα μου καμωμένα με στυλό και μαρκαδόρους. Στη συνέχεια στο δημοτικό ξεκίνησα να ζωγραφίζω στο ελεύθερο εργαστήρι του δήμου Λάρισας. Στην πορεία για παρά πολλά χρόνια ασχολήθηκα περισσότερο ως αυτοδίδακτη ώσπου τελικά αποφάσισα το 2011 σε μεγαλύτερη ηλικία να δώσω εξετάσεις στη σχόλη καλών τεχνών του ΑΠΘ. Από τότε ασχολούμαι ασταμάτητα.

Σε ποιο ρεύμα ή κίνημα θα εντάσσατε τα έργα σας; Στο έργο μου σίγουρα θα διακρίνεις περισσότερο κάποιες τάσεις αλλά σίγουρα δεν μπορείς να το εντάξεις σε συγκεκριμένο κίνημα ή ρεύμα. Στα έργα μου προσπαθώ να αποτυπώσω με τον δικό μου τρόπο μια καθημερινότητα τόσο παραστατικά όσο και τραυματικά πολλές φορές με μια σχεδόν αφοπλιστική ειλικρίνεια. Από τη μελέτη σε βάθος των κλασσικών αρχών της τέχνης και λαμβάνοντας υπόψιν τα σύγχρονα ρεύματα, μέσα σ’ αυτό το ευρύτερο πλαίσιο της ζωγραφικής και μέσα στις διευρυμένες δυνατότητες που έχει ως τρόπος έκφρασης στη σημερινή σύγχρονη εποχή μέσα από την αφήγηση, προσπαθώ να διαμορφώσω μια πιο προσωπική εικαστική παρουσία, ένα όσο το δυνατόν ανεξίτηλο αποτύπωμα.

Από που αντλείτε την έμπνευσή σας; Ένα έργο γεννιέται από ένα ερέθισμα μια εικόνα μια σκέψη που καρφώνεται στο μυαλό. Συνήθως παίρνει σάρκα και οστά στη στιγμή και γιγαντώνεται αλλά συμβαίνει και για αρκετό καιρό να μένει στο μυαλό ώσπου αυτό να βρει διέξοδο και να αποφασίσω να ζωγραφίσω τη στιγμή, την εικόνα. μια ιστορια… από όλα αυτά που βλέπω γύρω μου είτε είναι άψυχα είτε έμψυχα. Περισσότερο με εμπνέουν πράγματα ή χώροι όπου υπάρχει με έμμεσο τρόπο η παρουσία του ανθρώπου το αποτύπωμά του. Που πως έζησε εκεί ή άφησε κάτι πίσω του. Ίσως να σημαίνει πως ζωγραφίζω την ενέργεια τις σκέψεις των ανθρώπων θετικές και αρνητικές με τον τρόπο μου όσο αυτό είναι εφικτό και κυρίως κατανοητό. Επίσης δέχομαι έντονα επιρροές από ένα βιβλίο που θα διαβάσω ή μια ταινία που θα δω και φυσικά από συγκεκριμένη μουσική που θα ακούσω εσκεμμένα γιατί μου γεννάει αισθήματα τα οποία και τα καταγράφω με χρώματα και εικόνες.

Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας; Πολλοί καλλιτέχνες έχουν κερδίσει τον θαυμασμό μου και με την παρουσία τους με έχουν επηρεάσει και δεν είναι εύκολο να τους κατονομάσω. Φυσικά και υπάρχουν όχι μόνο ζωγράφοι. Η δουλειά μου αρκετές φορές επηρεάζεται από ένα ποιητή, φιλόσοφο ακόμα και σκηνοθέτη ή συγγραφέα.
Την ώρα που ζωγραφίζω όμως το μυαλό πρέπει να μείνει ανεπηρέαστο και η σκέψη πρωτογενής και για να γίνει εφικτό αυτό όλοι αυτοί οι σπουδαίοι άνθρωποι, ένας ένας πρέπει να απομακρυνθούν από το πεδίο ώστε να μείνει μόνη της η έμπνευση. Να βιώσω αυτή τη μοναχικότητα της ζωγραφικής. Με κάποιο τρόπο να βγω κι εγώ έξω από τα στενά περιθώρια της υπολογιστικής λογικής των καιρών μας.

Ποιά είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε θέσει στον εαυτό σας ως καλλιτέχνης; Η μεγαλύτερη πρόκληση σαν καλλιτέχνης θα έλεγα ήταν η προηγούμενη και περιμένω την… επόμενη. Σε γενικές γραμμές δεν είμαι στρεβλά φιλόδοξη. Δηλαδή δεν κυνηγάω να φτάσω κάπου, θέλω μόνο να εκφράζομαι με αυτά που έχω, μου αρκεί. Αυτό που ήθελα πολύ στη ζωή μου το πέτυχα έστω και αργά. Πάντα ήθελα να σπουδάσω στη σχόλη καλών τεχνών ήταν για εμένα όνειρο ζωής όπως κι αν ακούγεται δε με νοιάζει. Από κει και πέρα θέλω και προσπαθώ να είμαι ενεργή καλλιτέχνιδα να μη σταματήσω να παράγω εικαστικό έργο. Στη χώρα μας μέσα από τη δύσκολη πραγματικότητα που βιώνουμε αυτό γίνεται όλο και πιο δύσκολο μια και ο πολιτισμός δεν θεωρείται παραγωγική επένδυση.

Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στο δημόσιο χώρο; Στην Ελλάδα η τέχνη κατά κάποιο τρόπο και υπό προϋποθέσεις είναι αποδεκτή. Η τέχνη στην Ελλάδα διαχρονικά έπαιξε σημαντικό ρόλο αλλά όχι όσο θα έπρεπε. Για διαφορετικούς, ίσως, λόγους κάθε φορά το κοινό ανταποκρίνεται, αλλά στο βαθμό της παιδείας του. Δυστυχώς ο Έλληνας δεν είχε ούτε έχει επαρκή εκπαίδευση στο σχολείο για την τέχνη, πόσο μάλλον τη σύγχρονη τέχνη. Τη στιγμή που άλλες ανεπτυγμένες χώρες έχουν καταλάβει ότι η σύγχρονη τέχνη είναι το μέλλον του πολιτισμού τους, η χώρα μας, που δεν το έχει καταλάβει λειτουργεί αρνητικά.
Αν δούμε γύρω μας ο Ελληνικός δημόσιος χώρος (πάρκα, δρόμοι, πλατείες, κτλ.) κυρίως μέσα από τη γλυπτική περιγράφει κάτι από το εθνικό μας αφήγημα και την ιστορική μνήμη με κριτήρια κυρίως απεικόνισης και δυστυχώς όχι αισθητικά.
Αντίθετα οι τοιχογραφίες (murals) και τα graffities από την άλλη, αυθαίρετα ίσως, αλλά δίνουν μια πρωτοπορία τα τελευταία χρόνια στον Ελληνικό δημόσιο χώρο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από χώρες και πόλεις του εξωτερικού. Αθήνα, Πάτρα και Θεσσαλονίκη κρατούν τα πρωτεία, δίνουν τον παλμό σε άλλες πόλεις μέσα από το παράδειγμά τους και αποτελούν προορισμούς για τους λάτρεις αυτής της μορφής τέχνης.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Εξ’ αιτίας της πανδημίας λογικό είναι να έχουν ακυρωθεί πολλά δρώμενα και πολλές εκδηλώσεις. Αυτό ισχύει και για το χώρο των εικαστικών… Αλλά παράλληλα επιτυχούσα έχω ενταχθεί σε Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών της σχολής καλών τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με θέμα το εικαστικό έργο στο δημόσιο χώρο και με έχει απορροφήσει πολύ και αυτό φυσικά με ικανοποιεί απόλυτα. Διαβάζω και εργάζομαι πάνω σ’ αυτό με εικαστικά έργα και ερευνητικές εργασίες, ενώ συμμετέχω στην έκθεση ART στο “κλιμακοστάσιο” Γκαλερί Παπατζίκου: με τίτλο: “Όταν η Τέχνη βρίσκει τρόπους να είναι παρούσα ακόμη και στον εγκλεισμό.”

Έπειτα δυο εικαστικές ομαδικές εκθέσεις σε αναμονή υλοποίησης διότι έχουν ήδη δρομολογηθεί. Τώρα τι θα συμβεί δεν γνωρίζω Και οι δυο πρόκειται να γίνουν στη Λάρισα. Η μια στην Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα «Δρόμους του Ιμπρεσιονισμού» πρόγραμμα «Μαργαρίτες» Δεκατρείς γυναίκες δημιουργοί με καταγωγή από την Θεσσαλία, θα τιμήσουν τη Θάλεια Φλωρά Καραβία. Και η άλλη στο διαχρονικό μουσείο Λάρισας επαναπροσεγγίζοντας το έργο της, προσδίδοντας του μια σύγχρονη καλλιτεχνική υπόσταση «Τα πρόσωπα της Αφροδίτης». Και οι δυο εκθέσεις είναι σε επιμέλεια Αντιγόνης Καψάλη Ιστορικός Τέχνης/ Εικαστικός. Αναμένουμε επίσης και για κάποιες προτάσεις που δεν γνωρίζουμε αν θα υλοποιηθούν.